Ms Marshall 29
Hier beghint dat boec van
troeste ende van rade dat
gheheten es mellibeus
Dit es die tafel
Van mellibeus onuerduldeche-
de ende van vrouwen prudentien sinen
wiue hoe si hem troeste ..... jHoe men wenen sal ende droeue
sijn ende waer omme ..... ijHoe mellibeus sine vriende ont
boet ende wat rade si hem gauen ..... iijNoch vanden rade diemen hem
gaf ende vrouwe prudentien raet ..... iiij5Hoe mellibeus proeft met vijf
redenen dat die man niet en sal wer
ken met des wijfs rade ..... vHoe vrouwe prudentia weder proeft
mellibeus vijf redenen ende dat de
man werken sal met sijns wijfs ra
de ..... viVijf redene waer bi dat die man
sal werken met sijns wijfs rade
..... vijMellibeus antworde op prudentien
redene ..... viijVan wijsheyden .....ix10Hoe men wijsheyt ghewinnen
sal ..... xWat dinghen die noetdorftich sijn
den ghenen die leren willen ..... xjVan sprekene ..... xijWat scolaren toe behoert ..... xiijMellibeus antworde ..... xiiij15Prudentia antworde op sotheyt ..... xvAen wien ende hoe men raet soeken
sal ..... xvjWatmen vlien ende scuwen in ra
de ..... xvijVan haesten te scuwene in rade
..... xviijVan ghierecheden te scuwene in
rade ..... xix20Van heymelicheden niet tontdec-
kene en si in node of in groet orbo- re ..... xxHoe ende aen wien datmen raet
sueken sal ..... xxjWies raet men scuwen sal ..... xxijDatmen in rade scuwen sal smekers
ende volghers ende die hem veynsen
..... xxiijVan te scuwene der gheenre raet
die viande waren ende versoent sijn
..... xxiiij25Van te scuwene der gheenre raet
die meer scinen vrient van vreesen
dan van minnen ..... xxvVan te scuwene des dronckens
raet ..... xxvjVan te scuwene des gheens
raet die heymelijc seghet een
Ende openbaer een ander ..... xxvijVan te scuwene des quaets men
schen raet ..... xxviijHoe men ouersien sal of die raet
orberlijces die ghegheuen es ende
hoe men dien volghen sal ..... xxix30Van te scuwene der iongher raet
..... xxxMellibeus antworde ..... xxxjVan rade te exmineren weder
hi orberlijc si of en si ..... xxxijWanneer men gheoefte ende
raet breken sal ende mach ..... xxxiijVan mellibeus antworde .....xxxiiij35Van dolinghen in rade .....xxxvMellibeus antworde ..... xxxvjHoe hem een man bewaren sal in
orloghen ende sonderlinghe een lands
here ..... xxxvijVan husen ende borghen te ware
neren ..... xxxviijVan houerden ..... xxxix40Hoe men huse wareneren sal in
orloghen ..... xlDie sake waer om dat god gaf
mellibeus dese onraste ..... xljVanden ambachte des rechts iegen
wrake .....xlijMellibeus antworde ende wat auon
ture es ..... xliijNoch mellibeus antworde ende
wat baten dat comt van wel te rech
tene xliiij45Van twiste ende van discorden xlvVan verduldecheden xlvjMellibeus antworde xlvijVan rijcheden ende van armoe-
den ..... xlviijVan noetdorfticheden .....xlix50Van arghen die comen van noet-
dorfticheden .....lVan striden te scuwene ..... liOm welke sake datmen rechten
mach ..... lijMellibeus antworde ende pruden tia mede .....liijVoerecte: Hoe prudentia die Coene maecte .....liiij55Hoe prudentia haren man leer de.....lvVan goeden famen.....lvjVan ontfermecheden ende goeder tierenhede.....lvijHoe die pays ghemaect waret .....lviij
Inden yrsten aenroepic gode60Daer ic gheloue ende ghebodeAfhoude ende bidde hem dat himijn troeste ende mijn hulpe siDat ic dit boexken volbringheDat ic beghinne handelinghe65Dat ic gherne gheuen soudeOp dats mi god onnen woudeMinen lieuen here den hertogheVan brabant dien god verhogheBeyde aen ziele ende liue70Want al dat ic hier scriueDats troest ende raet wtuercorenDie den lants here toe behorenEnde meneghe wijsheyt daer toe metVindi in dit boec gheset75Al gheproeft metter waerheytIn menech scoen auctoriteytDat die wise wilen screuenDie ons noch toe sijn bleuenHoe hem een mensche troesten sal80Ieghen scade ende ongheualWant vele hede sijn so cranc gemoetAls si scade hebben of rampspoetDat si hem seluen so verslaenDat si al te nieute gaen85Ende en soeken ghenen troestDaer si bi worden verloestOf si sijn also vereetEnde ter wraken also heetDat si hem seluen sonder noet90Werpen in veruoye groetDies hem niet en soude ghescienWouden si vroeds raeds plienDit boec leghet in in latineDat ic v met mire pine95In dietschen vertrecke so ic best canEest dats mi god onse here anDie selue spreect alsinen daer sietSonder mi en mogedi doen nietcf. John 15:5Al tandwerpen daer ic wone100Maecte ic dit boexken sconeWildi des boecs name wetenMellibeus sal hi hetenWant het op dien man beghintEnde oec middelt ende int105Alsoet meester albertanusreference to Albertanus of BresciaIn latine dichte aldusVan bris was hi vter statAlso bescreef hi selue datOec bescrijft hi wet voer waer110Dat hi dit boec maecte int iaerXijc dat ghi dat wetEnde xlvj daer toe metSo wie dat dit boec ghewintEnde leeft ende wel versint115Moets emmer te beter wesenOpdat hijt dicke wilt ouerlesenWant die auctoriteyte ruerenVter heyligher scrifturenVten loye decretale120Ende uten lereren also waleAlso dat latijn houdt inNu hoert hier dat beghinVan mellibeus onuerduldecheyt
Ende van vrouwe prudentien
troeste
Dit boec beghint aldusEen man was hiet melli125beus Die mechtich Joncende rijc wasOp enen tijt luste hem dasDat hi van huys woude tidenEnde hem verwandelen riden130Opten velde verre butenSine woninge dede hi toe slutenAllomme ende omme harde waleEnde liet daer in ten seluen maleSijn wijf die hiet prudentia135Ende sijn dochter alsic verstaDie hi minde harde zereDoen dus henen was die hereQuamen .iij. sijnre viandenDie met lederen al te handen140Ten vinsteren clommen inEnde spaerden meer no minMaer sloegen die vrouwe iammerlijcEnde sijnre dochter dies ghelijcGauen si meneghe wonde145Ende lietense daer ter stondeLigghen ofte si doet waerEnde scieden also van hareDoen mellibeus thuys quamEnde dese grote mort vernam150Maecte hi alte groet mesbaerHi scoerde sijn cledere hi trac sijn haerHi suchte hi weende hi creetSine hande hi te gader smeetEnde maecte alsulc mesbaer155Ofte hi wt sinen sinne waerDoen die wise vrouwe sach anDat onghedout van haren manBat si hem met soetichedenDat hi hem sette te vreden160Ende hem seluen en versloeghe nietSo dit die vrouwe meer rietSo haer man meer meslietEnde meer vernude sijn verdrietDoen beyde die vrouwe een deel bat165Tote haer man ghecist was nadatSprac si hem dus ane doeO dwaes man ende waer toeMeslati v dus zereIeghen spoet ende ieghen ere170Tempert v mesbare nvMet wijsheden dat radic vDen vroeden en bedarf nietDat hi swaerlike droeue yetWant droefheyt en can bringhen in175Salecheyt noch oec ghewinV dochter sal van desen Of god wilt wel ghenesenEnde ic achte dat si doet siNochtan en suldi daer bi180V seluen niet al verslaenSeneca doet ons verstaenDie vroede en verslaet hem cleen no groetOm kindere noch om vriende doetMetten seluen mach hi verdraghen185Die doet van kindere ende van maghenDat hi sijns selfs doet verbeyden moetIc hebbe lieuer des sijt vroetDat ghi den rouwe begheuet nvDan die rouwe begaue v190Ende al woudijt langhe hanterenGhine mochtes niet harderenMellibeus antworde te hantWie es alsulc in allet lantDie soude in dus danen doghen195Sijn wenen begheuen moghenWant onse here ihesus christusOm sinen goeden vrient lazarusHadde inden gheest droefhedeEnde traende metten oghen mede200Der bi en eest mi scande en gheneDat ic om mijn dochter weneHoe men wenen sal ende droe
uen ende waer omme
ij
Prudentia sprac handelingheJa ghetemperde weningheEs gheorloeft ende anders niet205Onder die droeue diet wel besietSente pauwels scrijft daerToten romaynen al daerMetten bliden salmen verblidenEnde metten wenenden tallen tiden210Salmen wenen daer toe medeTullius spreect in ene stedeDat die goede mensche heeft inSoe waer hi es bliden sinVan goeden dinghen hoe dat vaert215Ende vanden quaden wort hi beswaertWenen ofte tranenlatenEs verboden vtermatenEnde den mannen sonderlingheWant het sijn wijfs dinghen220Seneca leert ons de manier alHoe men dit hanteren salAlse ghi verliest spreect hiVwen vrient so suldiVwe oghen niet droghe houden225Noch met tranen menechfoudenMaer tranen in oghen sonder wenenEs dat die wise menenWildi als een wijs man leuenSo wilt alle droefheyt begheuen230Die der werelt toe behoertEen wijs man spreect dit woertdroefheyt heeft den meneghen doetDaer en es in orbore cleyn no groetDie blide es die can gheuen235Den mensche bloyende leuenDie droeue geest can gemeneVerdorren beyde vleesch ende beneSalomon ons oec ghewagetAlso de motte die cleder knaget240Ende die worme dat hout doer etAlso ghelijc noest ende letDroefheyt des menschen herteMet menegher sware smerteDaeromme so wats ghesciet245En bedroeft hem die vroede nietEn es niet so sot seghet SenecaAlse die hem set daer naDat hi droeue name gewintWant hine es niewerinc gemint250Watmen den vroeden ouer iagetHi blijft altoes onuersagetEnde gaet rechte ende vasteAltoes onder elken lasteAlse Job dede hier te voren255Die sine kindere hadde verlorenEnde alle sijn goet daer toe medeEnde groet torment hadde in sijn ledeBleef hi altoes starc van moedeEnde dancte god van sulken goede260God gaeft god naemt sprac hiNa sinen wille gheschie miSijn name si ghebenedijtBeyde nv ende talre tijtEen man hadde wilen rouwe groet265Om dat sijn lieue sone was doetDoen quam een sijn vrient gegaenDie hem troest soude gheuen saenEn droeft sprac hi in gheenre tijtOm dat ghi uwes soens quite sijt270Maer sijt blide ende vroe omt goneDat ghi hadt so goeden soneDroeue te sine ende ghestoertOm dinc dat ter werelt hoertDats al gader sotheyt275Want sinte paulus seytDat droefheyt om ertsche goetMeneghen mensche steruen doetMaer droefheyt om die sondenEs penitentie tallen stonden280Die den gestadeghen salecheyt geeftEnde nemmermeer inde en heeftNa die droefheyt selen wi staenNacht ende dach sonder waenWant si wert ons in vrouden verkeert285Also ons christus selue leertHoe mellibeus sine vriende
ontboet Ende wat rade dat
si hem gauen.....iij
Mellibeus antworde doeHets recht dat ghi mi segt toeMaer mijn sin es so bestaenDat ic en weet wat ane gaen290Soe groet es mijn droefhedeDie vrouwe antworde ende sedeOntbiedt v vriende ende v magheDaer toe en sijt niet tragheVraghet hen raet dats goet295Dat si v raden dat doetDat ghi na en moghet seggen nietDat ic ieghen v eere rietSalomon seghet die wise manDie alle dinc doen can300Met rade hem en berouwes nietAlse mellibeus dit sietHeeft hi ontboden op die stedeAlle sine vriende ende maghe medeEnde hadde een groet volc te samen305Onder die welke mede quamenPhilosophen ende medicinenAndeere clerken ende surginenGheburen ionghe ende oudeQuamen daer menechfoude310Som om dat sine ontsagen mereDan om sine minne of om sijn ereDoen hi volx hadde een grote scareVertrac hi hen al openbareHoe die dinc was gheuallen315Ende bat vriendelike hen allenDat si hem gherieden hier toeIn wat manieren ende hoeHi hier mede varen soudeWant hijt emmer wreken woude320Doen stont op te hant mettienEen meester een surgienEnde sprac met rade der partyenDie hoerden ter surgyenDambacht van surgyen heeft inne325Sulke goedertierenheyt van binnenDat het nieman en wille derenMaer hulpen hen allen dies begherenHet valt dicke lieden die stridenGhequetst werden in beyden siden330Ende een meester gaet te hen beydenEnde helpt hen met sire wijsheydenEuen ghelijc spade ende vroeDaer om en hoert ons niet toeDat wi raden in eneghe sake335Ten orloghe of ter wrakeAl es v dochter ghequetst swaerWi willen daer toe nemen waerEnde ghenesense na onse machtMetter hulpen vander gods cracht340Anders en raden wi niet daer toeEen medicijn stont op doeEnde sprac met rade twarenDer visikers die daer warenGhelijc dat dandere hadden ghesproken345Maer hine woude raden no stokenTen orloghe wien lief of leetMaer sine consten waren ghereetSijnre dochter te stane biEen woert so sprac hi350In onsen boeken men leestDat contrarie contrarie gheneestAlso machmen orloghe ende wrakeGhenesen met sulker sakeNu was daer volc alderhande355Beyde gheburen ende viandeDie tsire gratien wouden comenDie dese dinc hadden vernomenEnde oec smekers ende knechten medeDie alle toenden droefhede360In hare ghelaet in haer maniereDie alle gader rieden sciereTer wraken wert haren hereEnde prijsden mellibeus sereDat hi mechtech waer ende rike365Ende van maghen sonder ghelikeEnde van vrienden sonder ghetalDie hem souden hulpen alEnde dat sine wedersaken twarenGheboren noch wel rike en waren370Ende dat si niet en waren gheachtJeghen sine grote crachtNoch van rade die men hem
gaf Ende vrouwen prudentien
raet
iiij
Doen stont op also ict lasDie een meester van rechte wasDie vele redenen sprac hier toe375Onder die welke hi seyde doeDie sake es groet dat segghic vDaer wi om hier sijn comen nvDaer en hoeret toe ghenen haestighen raetDat fayt es swaer ende quaet380Men mochter so haestelijc toe gaenMen soude daer groten scade af ontfaenBi deser redenen als ic verstaSi sijn gheburen also naEnde mechtich ende rike met385In elke side dat ghijt wetDatter af mochte comen waleEen langhe sware qualeEnde vele redenen soude men vHier toe wel vertrecken nv390Datmen v niet ghesegghen en canWi raden v here nochtanDat ghi v met stadenOp dese dinc wilt beradenSo dat ghi ghene scade395En hebt mids faute van radeV weder saken dat verstaetHebben also wel wisen raetEnde oec vriende daer toe metVele meer licht dan ghi wet400Maer ten orloghe wats gescietSo en raden wi emmer nietWant wi sijnre twiuel inneDaer bi willen wi met sinneWel bespreken des seker sijt405Ende daer toe eyschen een respijtDaer binnen dat wi moghenOnse goetduncken hier af toghenAl es traecheyt gehaet zereMet vele lieden in meneghen kere410Nochtan es si goet menech werfDaer om goet wijs raet bederfGod onse here staet daer bescreuenEn woude sijn vonnesse niet gheuenOuer dat wijf al te hant415Die men in ouer spele vantMaer hi screef tierst in derdeEer hi dwijf te liuereerdeDus willen wi ons met stadenOp desen orbore beraden420Waer bi ghi bewaert sijt hereGhi hebt ghelt ende volx mereDoen spraken die ionghe hier narenDie dapper ende lustich warenHere ghi moghet hier sien an425Menegen vromen stouten manEnde oec v grote rijcheyt hereGhi hebt volx vele mereSeker dan v viant doetDaer om wilt metter spoet430Alle uwe dinghen sonder beydenToten orloghe ghereydenEnde en latet oec niet achterOfte ghi blijft inden lachterLaet ons te hant gaen toe435Die wise beresptense doeEnde seyden openbaerDat haer raet niet goet en waerNoch oec die beyde vander wrakenEnde seyden daer toe dese saken440Ghelijc dat heet yser sijt gewesBeter dan cout te smedene esAlso eest onrecht versch gedaenLichter te wreken sonder waenDan ofte men verste daer toe sette445Ende dat oec ghescreuen wetteWel orlouen te doene wrakeEnde te hant na dese sakeRiepen sie allen hi seyt waerDoen stont op daer naer450Een vanden ouden wisen te hantEnde winctene zere metter hantMet rade vanden wisen oudenDie hem hier toe helpen woudenHi sprac hier esser vele van v455Die ia ia roepen nvEnde grote worde wt legghenDie luttel weten wat si segghenGhi aensiet doch wel in uwen sinDat dorloghe heeft een swaer begin460Maer hoe dinde mach gheuallenDan weet nieman van hen allenNv verstaet wel ende hoertGaet dit orloghe aldus voertSi sijn noch cume gheboren465Die vernoye mesquame ende torenDaer af selen hebben groetEnde menech sal daer omme de doetBecoren ende meswindenEer dorloghe comen sal ten inde470Daer bi en salmen niet in desenEmmer alte haestich wesenMaer met goeder voersienichedenSalmen dese sake beleydenWant datmen met haesten bestaet475Siet men dicwile dat qualijc gaetEnde doen hi deze dinghen woudeMet redenen proeuen also houdeScoten si dan in sijn woertEnde en lieten hem niet segghen voert480Die wise man dachte in desenOm een woert dat hi hadde gelesenDats dat nieman spreken en soudeDaer men niet horen en woudeTe vergheefs en salmen oec niet485Wijsheyt spreken wats ghescietDine redene peynsde hi es verlorenWant men wilter hier niet horenDits recht dier ghelikeOftmen songhe suete musike490Voer die ghene die lude screyenAlso es dit buten viseyenDoen sprac noch die oude manDie raeds niet verbeyden canDie hoert ter rechter sotheyt495Want die sot heeft raet gherne leytMettien liet hi sijn spreken staenEnde es neder gheseten saenDoen ghincmen ghinder tracterenHoe men ten orloghe soude keren500Ende vromelike vaen ter wrakenMellibeus was wel ter sakenDatmen dus ghereden ghincEnde confirmeerde alle die dincHoe mellibeus proeft met .v.
redenen dat die man niet en
sal werken met sijns wijfs rade
.v.
Doen die goede vrouwe sach an505Die willecheyt van haren manEnde dat dese dinghen sonder wancEmmer hebben voert gancEs si te haren man ghegaenEnde heeft hem aldus doen verstaen510Here sprac si ic bidde vDat ghi mi gheeft een bede nvDat es dat ghi v met stadenOp dese dinc wilt beradenEnde legt v haesticheyt neder515Ende comt tot v seluen wederEnde en gheloeft hen niet hereDie daer roepen also sereWaer om so en soudiDes niet ghelouen mi520V scade es mine scadeDaer om doet dat ic v radeMellibeus die goede manAntworde der vrouwen danMet uwen rade wats ghesciet525Sone willic werken nietMids vele redenen dat verstaetWant dadic nv uwen raetEnde liete den raet te nieute varenDaer so vele liede ouer waren530So soude men met mi maken spotEnde segghen ic waer een sotDander redene dat verstaetEs dat die wiue sijn so quaetDatmen en ghene goede en vint535Also ons salomon doet bekintHi seyt daer die wise manDie grote wijsheyt scriuen canVan dusent mannen in minen stondenSo hebbic cume enen vonden540Ende van wiuen int ghemeneEn constic niet gheuinden eneDie derde redene wilt mi verstaenWaric uwen rade onderdaenSo soudt schinen dat ghi545macht dan hadt bouen miEnde dan soudi na desenMi contrarie willen wesenAlse ghi hadt die ouer hantAls ihesus sydrac doet becant550Eest dat douerhant heeft dat wijfSo es haer man dan een keytijfOec seghet salomon du en soudtKindere no wiue ghene ghewoutBrueder no vrienden bouen di555Het es vele beter dat siDi vervloeken vroech ende spadeDan du stondes te hare ghenadenWant salichliker es gheuenDan nemen vint men bescreuen560Die vierde redene machmen merkenSoudic bi uwen rade werkenSo moesti wien lief of leytWeten alle mine heymelijcheytDie niet en mochte sijn openbaer565Voer die stonde dat tijt waerDat en mochstu ghehelen nietWant men daer ghescreuen sietDat wijf dat helen can alleneDat si en wete groet no clene570Die vijfste redene nv hoertArestotiles seghet dit woertDat die wiue met quaden radeDie mannen honen vroech ende spadeEnde anders in ghenen sinnen575En moghen si den man verwinnenWant dwijf heeft ghenoechte derinDat si verscalct des mans sinHoe prudentia weder proeft met
v. redene dat die man werken sal
bi sijns wijfs rade
.vj.
Doen prudentia hadde gehoertEnde verstaen hadde alle die woert580Die gesproken hadde haer manBat si hem orlof danTantwordene op dese dincHi dede daer toe al sijn ghehincEnde seyde dat hem lief waer585Aldus sprac si daer naerOp dierste redene die ghi spraectDatmen v sot ende ongheraectHeten soude waert dat ghiV gheloefte wandelet mids mi590So antwordic dat niet en ware quaetDat ghi wandelet uwen raetIn dien dat ghi die dinghenRedelijc niet en mocht volbringenWet datmen ghescreuen siet595Dat die vroede en lieghet nietDie sine gheloefte niet en lesteMaer verwandelt om dat besteDie paeus also men ons leertHeeft sinen raet om ghekeert600Om beters wille dats waerAlso men leest in de cretalerecte: decretale aldaerOec wet dat die boeke sprekenDatmen quade gheloeften sal brekenJa dade men goede gheloefte605Men mochts wel comen ofOpdat ieghen redene waerEnde der gherechticheyt contrareDie keyser oec dat ghijt wetHeeft voermaels statuten gheset610Ende als hi inder waerheyt verstoetDat si niet orberlijc en ware no goetHadde hi lieuer dat hi die dincBrake dan sijn nacomelincHet es scande den wisen man615Dat hi mesdoet maer nochtanEest meer scanden also men vintDat hi sijn dolen niet en kintWant dan es hi al uten kereEnde alte male sonder ere620Wet dat es grote wijsheytAlse een man heeft messeytDat hi weder segghe datAls hire toe heeft tijt ende statIc hore v daer nv spreken625Dat ghi den raet niet en woudt brekenDien ghi met so vele lieden sijtOuer een ghedraghen te deser tijtEen luttel wise dat verstaetMoghen gheuen beteren raet630Dan vele dwase die roepen zereEnde luttel achten op v ereHaeste heeft meneghen man onteertDaer bi radic v dat ghi keertEnde aengaet die dinc met staden635Hi es wijs die hem laet gheradenOp dander redene dat verstaetDat ghi segt die wiue sijn quaetEnde datmen ghene en vindet goetBehouden uwen goeden moet640So antworde ic lieue hereDat ghi messegt alte zereWant ghi die versmaedt alEn es niewerinc liefghetalSeneca die meester seyt645Men sal versmaden niemans dwaesheytEnde die wijsheyt altoes begherenDie onthouden ende voert lerenDat ghi cont ende hebt ghehoertSuldi lieflijc leren voert650Het hebben vele goeder wiue gheweestAlso men in die scrifture leestCristus waert van eenre gheborenDie reyne maghet was wtuercorenDaer hi ane in ware dinc655Menschelike nature ontfincDat seker niet en waer ghescietHadde hi daer arch in vonden ietMen heeft oec te vele stondenMenech heylich wijf vonden660Want doen verresen was onse hereWoude hi hem vertoghen ereEnen wiue dan enen manWant hi vertoghede hem danMarien magdalenen voer dien665Eerne dapostelen hadden ghesienAl doet salomon becantDat hi noyt ghene goede en vantAndere liede in haren stondenHebbender vele goet vonden670Lichte es sijn meyninge daer metDatter luttel es ghesetIn die ouerste godheydeDaer hi seker waer aen seydeNieman en es int ghemene675Volmaect dan god alleneAlso hi selue spreect daerIn die ewangelie openbaerSijt volmaect alle gaderAlso es v hemelsche vader680Een prophete seghet des sijt gewesDat een mensche niet volmaect en esHi meent wijf ende man medeSalomon seghet ter ander stedeDatmen niet beters en vint685Dan een goet wijf wel ghesintDaer om en suldi niet versmadenDat v goede wiue radenOpen raet heeft eereGhi sult altoes aensien meere690Den raet ende den gront daer afDan den ghenen dien v gafDie derde redene die ghi spraectDie es bloet ende alte naectDaer ghi seghet waert dat ghi695Vwen raet settet aen miDat ghi mi dan alte hantBouen v gaeft die ouerhantDese redene es alte blintWien setten bouen ons twint700Den ghenen dien wi te rade gaenWant al hebben wi raet ontfaenWi hebben onsen wille vrijWi moghent doen willen wiEnde oec laten dat verstaet705Dus es dese redene quaetOp die vierde redene willic vCortelijc antworden nvAls dat die wiue helen alleneDes si en weten groet no clene710Dat dichten ende dat scriuenEn hoert niet toe goeden wiuenMaer het hoert quaden wiuen toeDie scelden ende clappen spade ende vroeDrie dinghen horic ghewaghen715Die den man uten huse iaghenRoec quaet wijf ende reghen metSalomon seyt dat ghijt wetDat beter waer te sineAllene in ene woestine720Dat te wonen bi haerDie scolde ende moylijc waerMi en hebbe di niet vondenAlso in eneghe stondenMijn swighen ende mijn verdragen725Hebdi ghekint bi vele dagenDie vijfste redene die ghiHier vore betoghet miDat dwijf vroech ende spadeDen man verwint met quaden rade730Ende dat sine in ghenen sinneAnders niet en mochte verwinnenDie en doech niet ij.caueOf v een arm wijf gaueRaet nutelijc ende goet735Dien soudi doen waerdi vroetEnde gaue v een goet wijf raetDie onnutte waer ende quaetDien en soudi niet houdenDaer bi sijn v die scouden740V aldi mids wiuen radeIn commer of in scadenWant v hoert wel toe dat ghiKint welc goet ofte quaet siMaer alse quade wiue raden745Den sot valt hi in scadenPaulus seget voer waerIn eenre epistelen daerProeft alle dinc int lesteEnde dan houdt v aent besteVijf redene sijn waer bi die
man sal werken met sijns wijfs
rade
.vij.
750Der wiue onscout hebdi ghe-hoert Nv hoert vijfredenen voertDaer men claerlike aen mach merkenDatmen horen sal ende werken755Nader wiuen raet eest dat hiSeker goet ende nuttelijc siMen seghet dat der wiuen raetEs alte goet of alte quaetMen leest daer alsic versta760Dat vrouwe rebeccaYsacke riet haren manDat hi die benedixie gaf danJacob sinen soneDaer hi bi waert scone765Bouen sine brueders scone ende hereEnde oec quam tot sulker ereDat hi waert al tenen gaderVan xij. gheslachten vaderDaer die gods sone vercoren770Wt woude sijn gheborenJudith oec die wise vrouweVerloeste alsic bescreuen scouweDie stat daer si woende binnenDie olyfernus woude winnen775Ende destruerense sonder ghenadeDit dede si met wisen radeAbygail in deser wijsVerloeste oec met rade wijsNabale haren man780Dien coninc dauid op ranOm dat hine woude verslaenSijn vrouwe heeftene sonder waenVerloest met goeden radeDie ioden van groten stade785Ende verhiefse hoechlikeIn coninc asurrus rikeDeser exemplen soude men vSonder inde tellen nvDat wiue in haren leuen790Goeden raet hebben ghegheuenDander redene waer biWijfs raet te horene siEnde oec te doene op dat hiOrberlijc es ende vrij795Machmen merken daer anDoen onse here den yrsten manHadde ghemaect sprac hi ten sakenLaet ons hem een hulpe makenHem en behoert niet allene te sine800Doen nam hi al sonder pineEen rebbe wt adams lijfEnde maecte daer af een wijfOm dat si hem in dadenEnde in rade soude staen in staden805Ende wet dat sonder waenDat ertrike niet en mochte staenNoch in goeden poente bliuenSonder raet ende hulpe van wiuenWant onse here seget selue daer810In dewangelie openbaerDat die sal beyde gaderLaten moeder ende vaderEnde met sinen wiue gaenEnde beyde in enen vleesche staen815Ende na dien dat wijf ende manEen vleesch sijn so en sal danDwijf niet versmaedt wesenWant wi in die scrifture lesenDijns selfs vleesch wats gesciet820En soutu versmaden nietDie derde redene es deseGhelijc dat ic daer leseIn een vers openbaerDats ghesproken ouer menech jaer825Dat wijf es beter menechfoutDan ghesteynte ziluer of goutAls of hi ons woude maken vroetDat gheen dinc en es so goetAlse dwijf op ertrike830Want men niet en vint dies gelikeDie vierde redene alsic verstaBescrijft oec senecaDie bouen al dat leeftGoeden vrouwen prijs gheeft835Hi seghet dat gheen dinc en gheytBouen wijfs goedertierenheytEn es niet so wreet no so stijfAls een quaet onrastelijc wijfAlso ghelijc als goede vrouwen840Haer lijf setten met trouwenVoer haers mans salichedeAlso settet quaet wijf medeHaer lijf met ernste groetOm toe te bringhen haers mans doet845Die vijfste redene bringt ons toeDie wise cathoen seghet alsoAl es dijns wijfs tonghe wreetOp dat daer wijsheyt wt gheetDat soutu lieflike verdraghen850Men hoert seneca ghewaghenDie in wijsheden niet en was slapDat des goeds wijfs gheselscapBouen alle gheselscap gaetSi houdt des mans huysraet855Ende draghet sorghe ende hoedeVan sinen liue van sinen goedeWaer haer man rijdt of gaetAltoes es si sere vernaertOm sijn lijf ende om sijn ere860Ende sorghet om hem harde zereHere Mellibeus daer biWilt horen ende werken na miIc sal wilt god in corter stontV dochter leueren al ghesont865Ende dit doen al terminerenTot uwer baten ende tot uwer erenMellibeus antworde pruden-
tien
viij
Mellibeus heeft ghehoertEnde verstaen sijns wijfs woertSo dat hem therte verblide ende verlichte870Met enen bliden aensichteAntworde hi dus der vrouwen saenDie woerde die wt uwen monde gaenSijn soeter dan enech honich esEnde connen gheuen des sijt ghewes875Ghesonde der zielen ende den liueAl comen si wt ene wiueOm die wise ende soete woertDie ic van v nv hebbe ghehoertEnde ghemerct te deser tijt880Beuroedic wel dat ghi sijtWijs ghetrouwe ende bescheydenDaer om so willic leydenAlle mijn saken met uwen radeEnde daer bi werken vroech ende spade885Die vrouwe antworde doeWildi wijsselijc leuen soBehoert v toe dat ghiWijsselijc werct daer biWant sonder voersieneghen raet890Doetmen dicke dat es quaetMellibeus antworde nvSegt mi vrouwe des biddic vBeschedelijc wat wijsheyt siEnde welkerhande si es daer bi895Ende hoe men die beiaghen salEnde oec hanteren ouer alVan wijsheyden
.ix.
Wijsheyt can sien des sijt vroetDondersceet tusschen quaet ende goetEnde datmen ter doghet sal tien900Ende dat quade altoes vlienAlso cassidorusseytGaet bouen alle dinc wijsheytWijsheyt maect allomme ommareDatter doghet es contrare905Ende si can alle dinc voersienDie namaels mach gheschienWijsheyt scuwet houerdeSine wilt oec in haer gheuerdeOuerdaet noch vrecheyt910Si soeket bescedene miltheytWijsheyt set hoede nacht ende dachJeghen aldat haer deren machEnde altoes soect si ereEnde scande vliet si zere915Die gherecht wijs esDie es salich sijts ghewesEnde wijsheyt maect alleneGoet leuen ende reneWijsheyt breect vele sorghen920Wijsheyt es niet verborghenWijsheyt doet den mensche verstaenHoe hemel ende erde sijn ghedaenWijsheyt van astronomienEnde daer toe alle die clergien925Wijsheyt can hoede makenJeghen alle arghe sakenWant si can verre voersienDinghen die moghen ghescienWijsheyt can den mensche leyden930Ter eweliker salicheydenWie meer staet na dertsche goetOf na deser werelt spoetDan na die hulde van sinen godHine es niet wijs maer hi es sot935Hi slacht hem die verrot houtKiest voer ghefineert goutWant hi titelijc goet verkiestDaer hi dewelijc om verliestDie wijsheyt heeft inden sin940Heeft alle doghet daer inHoe men wijsheyt ghewin-
nen sal
.x.
Die wijs wilt sijn van sinneMoet ghestadech sijn daerinneOnueruaert ende niet bedroeftDats datter wijsheyt wel behoeft945Metten wisen gherne gaenEnde haer leringhe wel verstaenEnde van allen ghewaghenEnde van datmen twifelt vragenEest van ionghen eest van ouden950Ende dat vromelijc onthoudenAlso wel van quaden als van goedenEnde van sotten als van vroedenOp dat daer wijsheyt in leghetDit es dat die wise man seghet955Ghi sult altoes begherenDie alder beste lererenPhisicine ende surgineAls ghi wilt bi v te sineDen besten meester die men vint960Elc van dies hi hem onderwintSuldi nemen tuwen radeVan elker const vroech ende spadeSo welken tijt dat ghijsBehoeft in enegher wijs965Een vroet man maect ons gewesDat een wijs meester beter esDiere ghehuert diet wel besietDan een sot meester om nietEnde een lelijc wijs beter dan970Dan een scoen ionc sot manHi doelt zere dat ghijt wetDie dat scone voer dat goede setEnde wet oec dat si dicwile sneuenDie doude om dat nuwe gheuen975Dit es van allen consten gesegetDie men nv ter werelt pleghetWat dinghen dat noedorftich sijn
den studenten
.xj.
Die studeren wilt ende lerenSelen haren sin met allen kerenToter dinc lude ende stille980Daer hi in studeren willeMet groter ernste gheloues miJa een dinc die orberlijc siEnde die den man moghen bringenTot goede ende tot hogen dinghen985Men salt yrst leren datmen hoertEnde dat namaels leren voertNieman en sal hebbic ghelesenTe vroech meester willen wesenMaer men moet pinen menegen dach990Eer men ten hoechsten comen machEnde oec ter eeren van ertrikeEn machmen niet comen haestelikeMen moet den tijt langhe lidenIn sorghen ende in arbeyden995Men sal yrst dat cleyne lerenEnde dan toten meerren kerenHet es beter alsic verstaDatmen neder opt cleyne gaDan of men bouen opt hoghe liep1000Ende dan neder viele int diepeEen ionghere die wille lerenSal sinen meester erenEnde hem sijn onderdaenEnde met hem oec gherne gaen1005Want hijt hem gherne sage ontfaenEnde met onderscede doen verstaenAlse die meester heeft vorenJonghers die ernstelijc horenSo glorieert hi in dat1010Ende leset hen vele te batNieman en vtet gherne sijn woertDaer mense niet gherne en hoertDie ionghere en mach als wi lesenNiet bouen sinen meester wesen1015Ende dat hi in die scole hoertSal hi thuys vertrecken voertEnde dicwile in sijn herte verslaenSone maecht hem niet ontgaenMen moet pinen ende arbeyden1020Ende met ernste daer in verbeydenWant roekeloesheyt voer waerEs een stiefmoeder harde swaerEnde ernsticheyt alsic beuroedeEs moeder van allen goede1025Met arbeyden mach men comenTot groter eren ende te vromenEnde alle onsalichedeCan volghen der ledechedeDie studeren wilt dat hi siet1030En sal haestelijc liden nietMaer met goeden staden sal hiDie scrifture gronden wat si siEnde na die waerheyt dat verstaenDie scrifture heeft beuaen1035In worden dewangelie alMaer wet datmen en salOp die woerde niet studerenMaer men sal wijsselijc gronderenDat march vander redelijcheyt1040Die oec inden worden leytAlso die ziele dat ghijt wetInden lichame es ghesetAlso es den sin vander scrifturenBouen alder woerde ruren1045Paulus doet ons verstaenDie littere can doet slaenEnde die gheest can leuende makenNu horet bediet van deser sakenGrote clerken wet dat wale1050Die hem fonderen altemaleOp die littere ende op die woertOm scoen te vertreckene voertVerheffen hem in haren sinEnde doden hem daer in1055Maer die haer ziele minghenMetter heyligher leringhenDie de litteren wt gheuenDat maecte in hem een leuenDan wercter die heylighe geest inne1060Ende volmaect die gods minneDie ioden wildijt wetenHebben bibelen ende prophetenMaer si verstaen die litteren bloetDaer om slaen si hare ziele doet1065Die littere en soude doghen nietEn dade die sin diere men men wt tietAldus selen hem bekerenStudenten die willen lerenVan sprekene
.xij.
DIe wel wilt merken ende verstaen1070Mach met vele sprekens niet omgaenDie swighere merct bat ende verstaetDan die met vele sprekens omme gaetDie spreken wilt sal voersienWat wanneer ende voer wien1075Ende sine redene cort makenNa dat toe hoert ter sakenSwighen seghet die wise manDat vele dogheden maken canEn es gheen dinc so quaet1080Alse die clapper dat verstaetDie sine clappage wille kerenBouen der wiser lerenMet houerdegher sotheytDaer om eest dat cathone seyt1085Dierste doghet es vanden manDat hi sijn tonghe bedwingen canSalomon seget die hoedt sinen montHoedt sijn ziele talre stontEnde wie spreect onvoersien1090Dicke moeter hem af messchienVele sprekens also wi lesenEn mach sonder sonde niet wesenMaer die sijn lippen maten canEs die wijste seyt die wise man1095Het es alte grote scande den manDat hi een loghen so cleden canMet sconen worden openbaerDat si den lieden duncket waerDat dunct den dwasen wijsheyt1100Maer hets grote valscheytEen dief voer waer gheseytScaemt hem sijnre quaetheytMaer een valsch loghenaerToghet sine valscheyt openbaer1105Ende wilt in valscheden kerenDat vol es alder onnerenScaemt v dan ghi aduocateDie om ghewin ende om bateRecht met subtilen vonden1110Achter set te meneghen stondenGod heeft v in v leuenAlsulken sin ghegheuenDat ghi v boeke versintEnde recht ende onrecht kint1115Daer om en suldi niet verkerenDat recht gods ons herenDat hi den wisen te kinnen gafDaer si scone boeke maecten afIn disputatien of in ghedinghen1120Suldi v redene so toe bringhenDat ghi metter waerheyt gaet voertEnde dat ghi v oec niet en stoertWant ghestoertheyt dat ghijt wetDes menschen wijsheyt zere ontset1125Daer men van wijsheden spreectOf andere goede dinghen vertrectDaer en suldi niet bringen voertDaer ghi die redene mede stoertDer wijsheyt bouen alle sake1130Salmen altoes stede makenluttel sprekens leget grote bateIn vele sprekens grote onmateWat scolaren toe behoert
xiij
SColaren selen stille wesenGherne studeren ende lesen1135Ende haren sin bedwinghenVan onnutter wandelinghenWant die den sin lude ende stilleTallen dinghen setten willeMoet van elken te min ontfaen1140Een scolare sonder waenSal hem altoes kerenTe nutteliker lerenEnde hebben sulke boekeDaer hi wijsheyt in besoeke1145Ende aen die cleyne yrst beghinnenEnde also opwaert climmenDie een huys maken salLeghet fondament voer alSoe tfondament starker es1150Soe men daer op sijts gewesMaken mach swaerder lastEnde so es dat huys dan vastAlso moeten die kinderYerst leren dat minder1155Ende daer na ten meeren cleuenDan es haer const yrst beseuenEnde wt eenre wortelen geporretDie nemmermeer en verdorretDit leest men in decreten1160Paulus doet ons wetenSonder leydere en gaet te geenre stontDen wech die v niet en es contOec so seghet een wijs hereDat hi valt alte zere1165Die hem seluen te vlieghene geeftEer hi vloghele of plumen heeftVoer uwen meester telker stedeSijt sober ende stille medeEnde neuen hem niet gaen1170Ende altoes sijt hem onderdaenOec en suldi begripen nietWat ghi van hem hoert of sietDie ionghere sal den meester minnenSo sal hi vele te bat versinnen1175Die lernighe ende vele te bat verstaenDie wt sijns meesters monde gaenMaer heeft hi den meester leetDweers dat hem int herte gheetAlse die meester lesen wille1180Sal die ionghere swighen stilleEnde sijn herte setten voertOp die dinc die hi daer hoertWant swighen ende spreken es tijtElc te sinen poente des seker sijt1185Also ons salomon seytMen sal yrst leren die waerheytSwighende ende dan daer naerDie worde prediken openbaerMen sal swighen ende horen1190Ende daer toe gheuen die orenWant die meester vtet node sijn woertDaer mensche niet gherne en hoertMaer alse hi siet dat die scolerenSine woerde gherne leren1195So glorieert die meester in datEnde hi leest des vele te batScolare die ter scolen gaetEnde niet en onthoudt dat hi verstaetHi slacht den sacke die heeft een gat1200Die en onthoudt dit no datGhine sult ghene ghenoechte ontfaenIn behaghele worde sonder waenGhesiert oft bloemen warenMaer ghi sult sueken twaren1205Den sin ende sine vertuutEnde daer af dmarch sughen wtAlso die ziele sijts ghewesBouen den lichame esAlso es meer no min1210Bouen die littere den sinAlso men daer vint ghescreuenDie littere doet den gheest leuenDie alle die loye die wesenBinnen ende buten conste lesen1215En wiste hi niet den sin daer afSo en conste hi niet een cafAlse ghi voert den meester hoertSuldi wesen onghestoertEnde al wt uwer herten setten1220Dat v aent verstaen mach lettenEnde bedencken v te vorenDat ghi niet meer en sult horenDan ghi int gheuoeghOnthouden moghet ghenoech1225Ghi sult vraghen altoes metDinghen die ghi niet en wetDen ghenen die de waerheyt wetenEnde dat onthouden sonder verghetenVan uwer const en suldi niet1230V seluen prisen wats ghescietWant prijs ende lof in eyghenen montWert onsuuer talre stontDie hem seluen vroet segghenSalmen metten sotten legghen1235Die een meester wille wesenHoede hem wel van desenDat hi hebbe spade ende vroeDat enen meester behoert toeHets sulc clerc die besochte1240Die tenen meester niet en dochteSulc goeden monc men oec vintDie tenen abdt en dochte twintEen meester sal sijn ghetamBescheden ende oec eersam1245Ende wel sijn ghefondeertIn die dinc die hi voert leertEerlijc van allen sakenEnde van eenre scoenre sprakenMen sal oec studeren met staden1250Ende den sin niet te zere verladenWat men sonder mate doetDat valt gherne onder voetMaer datmen met maten pastDat duret gherne want hets vast1255Want oefeninghe wet dat al bloetDie met erenste duret te groetDoet sin ende nature faylgerenEnde sonderlinghe in studerenWant ons een wijs man seyt1260Dat in midden leghet die salicheytOec een ander meester seghetDat die cracht in midden legetDat derde poente dat ghijt wetDaer men den sin mach rusten met1265Ende te poente setten wederMen sal den boeke legghen nederEnde yet anders gaen werkenDaer die sinne bi ghesterkenOf yewerinc gaen spacieren1270Daer die sinne bi glorierenNoch sijn .ij. andere sakenDie den meester connen makenDeen es const ende dander wijsheytDie dese .ij. niet en weyt1275Hine mochte nemmermeer sijnVan sijnre consten meester fijnEest dan dat ghi v lerenTer clergyen wert wilt kereSo suldi met .iiij. saken1280Uwen sin goet makenEnde scerpe te sulken dinghenDeen es met erenstigher meyninghenDander es sonder waenErenstelijc lesen ende dat verstaen1285Dat derde es datment alInt herte wel vesten salDat vierde es siet die lesseDatmen die ghedenckenesseInt herte dicke sal ouerslaen1290Sone maecht uter herten niet gaenDrierehande oetmoedecheytSal hi hebben die ter studien gheytDierste es hoe dat vaertDat hi ghene scientie onwaert1295Noch screfture hebben en salWant die scrifturen sijn alGhemaect tote onser lereSeneca seghet die hereDune souds niemans onwijsheyt1300Versmaden noch hebben leytWant aen beyde machmen lerenDiet te rechte wilt bekerenArch te connen hoert toe den vroedenOm dat sire ieghen hebben hoede1305Selen ende altoes vlienEnde ter doghet altoes tienDander es dat die scolereHem niet en scame van wien hi lereWeder hi sot si ofte vroet1310Want seneca ons verstaen doetHets beter cleyne dinc studerenDan te wesene sonder lerenDie derde wijsheyt des sijt vroetAls hi worden es clerc goet1315Dat hi dan vroech noch spadeAndere clerke niet en versmadeWant seneca spreect dit woertDat ghi cont leret voertOetmoedelijc dat radic nv1320Den ghenen dies begheert van vSeneca seghet die wise manDie niet en leert verghet dat hi canEnde datmen oec ouer alAen andere liede leren sal1325Want dien alle de liede gheuenWert in rijcheden saen verheuenEen wijsman seget aldus nier aueHaddic ene voete inden graueNochtan so woudic leren1330Daer af comt so vele erenHets beter leren minEnde dat onthouden inden sinDan datmen vele leren wildeEnde dat selue niet onthilde1335Tullius seghet ons alsoDat ic sdaghes hore of doeDat ghedenckic sauonts alEer mi die slape comen salDie wise seneca seyt1340Mi en leet noyt dach in ledecheytWant oefeninghe des arbeyds canGoeden sin maken inden manGoede scolares selen sijnErenstich als een swijn1345Dat smorghens wt gaetEnde alden dach soeket sijn aetSonder rusten dat es waerEnde altoes leren hier ende daerDus selen clerken sijn die leren1350Die hem ter wijsheyt willen kerenMellibeus antwerde
.xiiij.
Doen mellibeus hadde ghehoertEnde verstaen der vrouwen woertAntworde hi ende seydeVrouwe alsulke wijsheyde1355En hebbic niet van binnenNoch en wane meer gewinnenIc hebbe mine ioncheyt ouerledenMaer doen ic was in ionchedenHaddic minen sin gheleyt1360In die ghenoechte der werlecheytAl woudic wijsheyt nv lerenIu conster mi nv niet toe bekerenAl benic noch een rijc manIc hebbe vele goets gequist nochtan1365Dat ic beyde goet ende tijt verliesWel bewenen mach sijt seker diesTgoet machmen verhalen nochtanMaer den tijt en verhaelt niemanIc en mach voert ane niet leren1370Noch om wijsheyt oec studerenWant so wie hem inder ioghetNiet en oefent toter doghetHine caent alsmen wel sietInder outheyt ghepleghen niet1375Want ic mi dan kinneDwaes ende cranc van sinneSo biddic v vrouwe dat ghiMet uwen rade mi staet biPrudentia antworde op sotheyt
xv.
Prudentia sprac na haer ghe1380uoech. Al en sidi niet vroet ghenoech.Nochtan en sidi sot nietWant die hem seluen sot sietEnde kint sijns selfs dwaesheyt1385Hine es niet sonder wijsheytMaer wert dat ghi vroet sijn woudtEnde andere liede voer sot dan houdtSo waerdi sot sonder waenSalomon doet ons verstaen1390Die sot in sinen moetEn houdt nieman ouer vroetDen sot dunct des sijt ghewesDat sijn dinc altoes dbest esEnde wien dunct dat hi vroet si1395Dats een sot gheloues miHets waer want ghi begeret raetVan dinghen die ghi niet en verstaetDie sine clappage wille kerenBouen der wiser leren1400Met houerdegher sotheytDaer om eest dat cathone seytDierste doghet es vanden manDat hi sijn tonghe bedwinghen canSalomon seyt die houdt sinen mont1405Hoedt sine siele talre stontEnde wie dat spreect onuoersienDicke moete hem daer af messcienEnde vele sprekens als wi lesenEn mach sonder sonde niet wesen1410Maer die sijn lippen maten canEs wijs seyt die wise manDaer twifel ane leyt in lotSo sidi bat vroet dan sotDie wise paeus innocentius1415Scrijft in sine boeke aldusHi twifelt meest die meest verstaetIn twifel salmen soeken raetDie vele wilt connen ende luttel canBedrieghet meest hem seluen dan1420Van dat ghi claerlijc niet en verstaetDes nemt metten wisen raetEnde den sot en ghelouet nietDaer ghi met valt in verdrietAen wien ende hoe men raet
soeken sal
.xvj.
DRierehande raet salmen soeken1425Also men leest inden boekenYrst aen gode sijts gewesDie wijs ende almechtich esJa met innegher hertenEnde met oetmoedegher begherten1430Ende hi salt doen gheloues miOp dat dine bede orberlijc siDen anderen raet sal die manAne hem seluen soeken danMet groter voersienecheyden1435Ende daer op langhe genoech beydenDerdewerf salmen soeken raetAne wise liede dat verstaetEnde wijsselijc merken inden moetWeder die raet si arch of goet1440Maer emmer dat ghi niet en gewagetDen ghenen dien ghi raets vragetWat v seluen goet dochteWant lichte dat hi mochteV volghen om dat hi1445V lieue woude doen daer biDat wi ane gode hoe dat gaetEmmer selen soeken raetDat bescrijft sinte iacob welInt beghin van sijnre epistel1450Die der wijsheyt willen roekenSalse aen gode yrstwerf soekenDiese mildelijc gheuen canSo waer dat doget leget anEnde altoes gode danken mede1455Paulus seget in ene stedeAl dat ons in dit leuenVan bouen wert thetheuenVanden ewighen vaderDat es volmaect algader1460Dit seyt ihesus sydracDie menech wijs woert spracHi sprac die scalke rade vindenDat si op hem seluen windenJa alsijs alder minst moeden1465Ghemene rechte ons beuroedenDat wi bidden en selen nietWat onrecht es wats gescietWant daer om wet wel datValt die mensche in gods hat1470Want hijs hem belghet herde zereWant hi es der werelt hereNa dien dat smenschen raetSonder gods hulpe onuast staetEnde wi sonder sijn ghehinc1475En moghen doen ghene dincSo selen wi yrst sonder lettenOnsen raet aen gode settenEnde ane sine gherechtichedeEnde hi sal ons daer mede1480Al goet werpen toeWi en selen weten hoeWant hi spreect als men daer sietSonder mi en moghedi doen nietWatmen scuwen ende vlien sal
in rade
.xvij.
UIer dingen wilt des ghetruwen1485Sal elc mensche in rade scuwenGramscap ende ghierechedeDronckenscap ende haestichedeDese .iiij. vroech ende spadeSalmen scuwen in rade1490Ghine sult in gheenre tijtRaet soeken als ghi erre sijtNoch aen hem die erre esBi vele redenen sijts ghewesDie erre es hi waent dan1495Meer vermoghen dan hi canSo dat sijn wanen ende sijn achtenVerre gaet bouen sine machtenSo bedrieghet hi hem daerDie andere redene wet voer waer1500So wat die erre mensche seytKeert al in onbeschedenheytEnde daer met verwect hi medeAndere liede te gramhedeTrecht siet ane den grammen man1505Maer gramscap siet trecht niet anDie goede beda spreect hier opDie epistel die screef iacobDie erre es wats ghescietEn can gherechticheyt werken niet1510Die derde es dies sijt vroetOm dat gramscap verblint den moetGhine sult v niet makenGram van onsekeren sakenWant gramscap so den sin verblint1515Dat hi die waerheyt niet en kintTullius maect ons vroetWatmen met gramscapen doetEs selden ghedaen int besteMen vinter faute in int leste1520Oec wat dat die gramheytEn heeft ghene ontfermecheytOec so scuwen si gherne raetWant raet dunct hen quaetOec men daer ghescreuen vint1525So wie sine gramscap verwintDat hi dat si v becantVerwint enen groten viantWant stercmoedecheyt wet waleEs een der doghet cardinale1530Daer vele dogheden wt gheytDie hier blijft al ongheseytVan ghierecheden te scuwene
in rade
.xviij.
Elc sal voersien medeDat onmate ghierechedeNiet en come vroech no spade1535In hem no in sinen radeGhierecheyt als paulus seytEs wortel van alre quaetheytDander redene es danDat ghierecheyt verdriuen can1540Alle claerheyt uten sinneEnde alle quaetheyt bringhen inneSeneca spreect van desenDie meeste plaghe die mach wesenDen mensche gheboren inne1545Dat es een ghierech sinWant hi sorghet nacht ende dachHoe hi meer ghecrighen machHi verghet gods ende der magheDit es een grote plaghe1550Si can verradenesse sprekenEnde ghemenen orbore brekenSpreken oec metten viandenOm die vriende te werpene in scandenManslacht cefdoem ende ouerspel1555Ende alle arch also welCan onmate ghierechedeToe bringhen hets haer sedeSo wien nature heeft ghegheuenEen onmate ghierech leuen1560Heeft enen viant alte groetSo wie dien verwint ter noetVerwint enen starken viantAlso ons seneca doet becantEnde so hi inden sin meer oudt1565So hi meer wast ende menechfoudtEen wijs meester spreect aldusDie men heet alphontiusNemmermeer en waer ghenoechlijcheytDaer en waer voer onghenoechlijcheyt1570Men droncke met genoechten NemmermeerDaer en hadde dorst ghweest eerNoch en ate also men leestDaer en hadde hongher geweestOec en worde men niet geware1575Welc ghemac of raste wareEn waer na eneghen arbeytAldus van allen gheseytDaer slijfs ghenoechte inn leghetAl dit voer waer gheseghet1580Es maniere der ghierecheytDie in latine gheloeft mi dasGheheten es voluptasDats een wille ongheordineertDie in allen genoechten svleeschs verkeert1585Ende oec gheen nide en heeftDie wile dat die mensche leeftAlso ons seneca seghetAls hi in sijn steruen leghetEnde hem verbijt die felle doet1590Dan en behoudt hi cleyne no groetSo es gout ende arbeyt alVerloren groet ende smalSeneca doet ons bekintDie sine ghierecheyt verwint1595Es starker des sijt vroetDan die sinen viant onder doetDie altoes in die ghierechedeWaect en heeft ghenen vredeEnde waer dat vrede niet en es1600Daer en es god niet sijts gewesVan haesticheden te scuwene in rade
.xix.
Haesticheyt vroech ende spadeSalmen scuwen inden radeWant haesticheyt in vele dingenCan niet luttel archs in bringen1605Men vint heden enen raetLichte men vintene morgen quaetMen vint enen beteren danMen seyt hets een wijs manDie saen een dinc verstaen heeft1610Ende traechelijc sijn vonnes geeftDen raet die men langhe tracteertWerden gherne int beste ghekeertMen heeft dicke gheseget voer nvNa haesteghen raet goet berou1615Daer om en suldi hoet gaetHaestelijc gheuen no nemen raetMaer met goeder gestadecheytAlso ons seneca seytSelen wi met voersienecheden1620Alle onse dinc beleydenSo machmen segghen hoet gaetDese heeft ghewracht sonder raetHadde hi goets raets geplienDat en hadde niet moghen gescien1625Goeden raet heeft altoes eereEnde vroemt oec harde zereEnde mere in rade canMaken den wisen manMaer lanc raet des sijt vroet1630En dochte noyt sotten goetWant die sot doet sonder beydenAlle dinc met haesticheydenEnde en peynst groet no smalWat daer na volghen salVan heymelijcheden niet te
segghene en si om noet of
om orbore
.xx.
1635Uwe heymelijcheyt suldiNu houden besloten vrijEnde daer af nieman vragen raetIn wat poente dat v staetGhine moghes ghebetert wesen1640Jhesus sydrac spreect van desenVrienden noch vianden uwen sinEn suldi ontdecken meer no minEnde eest dat ghi daer met sijt beulectDat ghijt yemant dan ontdect1645Want alse hijt hadde ghehoertSoude hi v versmaden voertDan moesti te sinen dienste horenDaer ghi vrij wert te vorenEen wijsman seyt men vonde cume1650Enen mensche in alt gherumeDie heymelijcheyt wel haleHoe nauwe ment hem beualePetrus alpontius seytWanneer ghi uwe heymelijcheyt1655Die in uwes herten kerker es gheuaenEnen anderen voert doet verstaenSo heeft hi v in dien stondenIn sinen kerker ghebondenSeneca spreect die wise man1660Of een hem seluen niet en canTe sprekene verbiedenHoe sal hijt enen anderen verbiedenWildi dan des gheroekenDat ghi aen vriende wilt raet soeken1665So suldi te voren besienIn wat manieren ende aen wienSoecti dan raet dies ghi behoeftAne enen vrient ongheproeftDat es sere ter auonturen1670Hoe hi dat sal berurenSoecti oec raet ane eneghen manDaer trouwe hebt vonden anEnde hem ontdect al uwen sinDaer leghet auonture oec in1675Wantmen dicke grote vrienscapHeeft sien keren in viantscapEnde dan mochte hi v beradenVele pinen ende scadenHoemen aen anderen raet
soeken sal ende aen wien
.xxj.
Hem dien ghi raets wilt vraghen1680En suldi niet ghewaghenuwen raet noch uwen moetNoch ontdecken wat v dochte goetWant hijs v lichte volghen soudeOmdat hi v lieue doen woude1685Want vele liede sijn in dienDat si volghen ende vlienEnde dat liefste bringhen voertDat haer vrient gherne hoertWeder het si goet of quaet1690Ghi sult oec soeken uwen raetAen vriende die ghi best betroutDie wijs sijn ende daer toe outWant doude heeft vele ghesienEnde weet van desen ende van dien1695Daer om moet sinen raetSekerste sijn dat verstaetSalomon seghet die hereDat herte verhoghet zereVan cruden van soeten goren1700Maer bouen al te vorenSo verhoghet vroech ende spadeDie ziele van gods vrienden radeWant daer af emmer comen moetEre doghet ende alle goet1705Gheen dinc en es soeter danEen vrient daer ieghen een manSpreken mach elke sakeOfte hi ieghen hem seluen sprakeSalomon leert ons die coninc1710Dat vrient gaet bouen alle dincEnde datmen die minnen soudeBouen ghesteynte ziluer of goudeSalomon seghet ons oec noch voertGhetruwen vrient een starc comfort1715Ende so wie wint datHi vint enen groten scatDie mensche es die sonder vrient leeftAls een lichaem die gheen ziele en heeftVrient es een groet ondersate1720Ende bringhet in meneghe bateMaer so wie vriendeloes esEs ellendech sijts ghewesEnde sonder raet als hijs bedarfDit gheualt menech warf1725Ghi sult die vroede besoekenEnde sonderlinghe haers raets roekenDat hebbic daer bi gheseghetWet dat die wise man dreghetAltoes sine wapene nacht ende dach1730Jeghen dat hem yeman deren machDaer om werct na hem met allenSone moghedi niet lichte vallenWant die wijsselijc ouer tietDie en valt vander brugghen niet1735Dat ic v voert dede verstaenDat ghi te rade soudt gaenVrienden die ghi in stondenGoet ende ghetruwe hadt vondenDat es daer bi wildijt weten1740Men vint liede die goet hetenDie so loes sijn ende so quaetSi souden v lichte gheuen raetDaer ghi bi wordt onteertAls ons sinte ian dapostel leert1745Hi spreect en gheloeft nietAllen gheesten wats ghescietWant si alle niet en sijn goetAlschinen si van buten vroetMaer den gheest suldi ghelouen1750Dien god onse here seynt van bouenIc seyde v oec datmen soudeRaet soeken ane die oudeDie goede Job seyt alsoeDen ouden hoert wijsheyt toe1755Cassidorus spreect oec van desenDie oude moet oec vroeder wesenDie ane vele lieden heeft geleertEnde dat in sijn herte heeft ghekeertDan die ionghe die van dien1760Luttel ghehoert heeft ende ghesienDaer om seghet een wise aldusWies name es marialusOude cledere versoemt men lichteMaer ouds mans raet es goede ghichte1765Men pleghet te segghene herde vasteSo wanneer doude hont basteDatmen dan sal wt sienVele liede nochtan vlienDen raet vanden ouden1770Want si duchten dat hi soudeGhereckelijc willen gaen voertAlso der eersamheyt toe behoertEnde hadden lieuer dat verstaetScalke liede ende losen raet1775Daer men gonsticheyt in toendeDat noyt manne wel en loendeOpen raet es oec goetWant vele liede sijn meer vroetDan luttel wildijt verstaen1780Oec salmen dicke te rade gaenTote datmen dbeste vinden canDus scrijft ons die wise manWies raet men scuwen sal
.xxij.
Ane den sot soect ghenen raetWant die sot dat verstaet1785Minnet sotheyt spade ende vroeEnde keren haren sin daer toeLanghen raet hoe dat gheytDunct hem altoes sotheytVremde dinc willen si weten1790Ende haers selfs verghetenSalomon seyt die wise hereGhine sult spreken nemmermeerWijsheyt in des sots orenWant hine souts niet gerne horen1795Ende soude uwe leringhe versmadenMaer die wise es so beradenDat hi wijsheyt gherne hoertEnde met rade werket voertSomen den sot meer castijt1800So sine sotheyt meer ghedijtEnde wet oec dat die wise manGhene raste ghehebben en canAlse hi biden sot esAlso ons salomon doet ghewes1805Want wat die sot seget of doetEn dunct den wisen man niet goetDaer om doet hem grote pineBiden sot dicke te sineMen spreect daer een ghemeyne woert1810Dat hi doet een goede dach vaertDie hem des sots te liuereertWant sijn sin es al verkeertDatmen in rade scuwen sal
smekers ende volghers ende die hem veynsen.
xxiij.
IN rade suldi smekers scuwenEnde den volghers niet betruwen1815Noch die hem veynsen metAl schinen si v vrient dat wetGhi sult v hoeden daer ieghenDie alsulker zeden plegenEnde hem niet lenen v oren1820Dat si v niet en verdorenWant nieman en mach v batBedrieghen wet wel datDan v vrient die hem veynstEnde anders seyt dan hi peynst1825Wat ghi selue sijt dat besietMaer enen anderen en geloues nietDit selue seghet SenecaYsidorus seghet hier naVonnest v seluen vroech ende spade1830Dats beter dan oft een ander dadeOec scrijft ons sinte gregorijsAls men v gheeft lachter of prijsSo suldi in v seluen gaenEnde die waerheyt daer af verstaen1835Vindi v goet sijts verhoghetVindi v quaet wel droeuen moghetEnde sult v seluen beteren danDoedi dat ghi sijt een wijs manOnse here ihesus christus1840Liet petren vallen aldusOm dat hi hem seluen soudeKennen eer hi hem woudeBeuelen dat kerstenheytAlso ons die scrifture seyt1845Salomon spreect dese sakeDes quaets menschen soete sprakeEs als een strec dat verstaetDaer men donnosele mede vaetTullius seghet openbaer1850Dat beter een viant waerDan een vrient die hem veynsdeEnde anders seyde dan hi peynsdeMen hoert sinte augustine gewagenHet en sijn niet alle vriende die verdragen1855Noch oec alle viande die wrekenDat derre ic ouer waer wel sprekenDat beter waer int gheuoegheDat v een v vrient sloegheDan v.v viant tenegher stont1860Cussen soude aen uwen montDaer om hebt lieuer den vrientDie v bescelt als ghijs verdientDan diet al prijst dat ghi doetWeder het si quaet of goet1865Een vers hebbic ghehoertDat bina spreect dese woertDie voer mi scone sprekenEnde achter mi ieghen stekenHaer vrienscap wats ghesciet1870En willic te minen gheselle nietWatmen v toent ofte seytEmmer gaet ter waerheytSo suldi v dinghen daer met sconenSo en mach v nieman honen1875Al eest dat ghi wijsheyt in v sietNochtan gheloeft v seluen nietMaer soect ane den wisen raetCassidorus spreect dat verstaetSo die man wijsheden heeft meer1880So hi raet soeket eerGherne werken bi radeEn bringet in scande no scadeVan te scuwene der gheenre
raet die viant waren ende
versoent sijn
.xxiiij.
Ghi sult den raet scuwen twarenDer gheenre die v viant waren1885Een wijs man maect ons vroetDat nieman seker soene en doetMet vianden hoe ment toentDaer men eens ieghen versoentYsopus raedt oec met trouwen1890Datmen nieman en sal betruwenNoch ontdecken heymelijchedeDaer men viantscap heeft medeWant der hatyen smerteBeroert altoes haer herte1895Also vier en es sonder roecDie wise seneca seget oecHets beter spreect die meester goetVoer den vrient te bliuene doetOf te dolene in een vremt lant1900Dan te leuene biden viantOuden viant seghet ons die heerEn ghelouet nemmermeerAl neghe hi v telker stat Des en gheloeft hem niet te bat1905Peynst altoes nacht ende dachDat hi v bedrieghen machPetrus alphoncius doet ons becantGhine sult met uwen viantNiet versellen daer ghijt versint1910Op dat ghi ander gheselscap vintMesdoedi dat sal hi merkenEest in worden of in werkenEnde dat harde onlanghe deckenEnde achter v dat in arghe vertrecken1915Ende doedi doghet of enech goetDat sal hi decken onder voetDie liede salmen scuwenEnde in gheenre doghet betruwenVan te scuwene der gheenre
raet die meer schinen vriende
van vreesen dan van minnen
.xxv.
Ghi sult den raet scuwen van desen1920Die niet van minnen maer van vresenMinne toenen ende vrienscapDie minne es seker slapEn sijn gheen vriende claerMaer viande dat es waer1925Tullius seget die wise manDie vele wijsheden segghen canDat die ghene wel es bewaertDie vele vriende heeft in die vaertEnde dat hi in ellenden leeft1930Die ghene vriende en heeftDie hatie van vele liedenEn machmen niet met miedenNoch met beden oec brekenAlso men tullius hoert spreken1935Daer bi sijt seker van dienDat ghi van hen die v ontsienGhenen goeden vrient noch raetGhewinnen en sult dat verstaetWant nieman en es vrient goet1940Des gheens dien hi ontsien moetDie in een stat of in een poertHem seluen so setten voertDaer bi sijt seker van dienDat hem alle die liede ontsien1945Seneca maect ons ghewesDie van vele lieden ontsien esMoet vele lieden ontsien wederWant hine heeft vriende op noch nederDatmen scuwen sal des dronc
kens menschen raet
xxvj
Ghi sult oec scuwen altoes1950Den raet des dronckensmenschen dat verstaetWant salomon seyt die wise manDat die droncken niet helen en canVan te scuwene des gheens
raet die heymelijc seghet dat
een ende dat ander openbaer
xxvij
Ghine sult nemen groet clene1955Raet die hier segghen eenEnde ghinder een ander bringet voertAls men cassidorus segghen hoertWant die heymelike spreectEnde ghinder een ander ontdect1960Hem en salmen ghelouen twintWant men onghewarich kintVan te scuwene des quaets
menschen raet..... xxviij
Des quaets menschen raetwats ghesciet En sal menemmer volghen niet1965Want die quade dat verstaetEn gaf hem seluen noyt goeden raetWant wt quaden gronde sijts gewesEn mach niet comen dat goet esHoe men voersien sal of die
raet orberlijc es die ghe-
gheuen es Ende hoe men dien volghen sal..... .xxix.
Nv hebbic v ghetelt1970Aen wien ghi raet soeken seltNv suldi mi voert verstaenAlse ghi raet hebt ontfaenSo suldi wijsselijc versinnenHoe ghi die dinc sult beghinnen1975Middelen ende inden medeDan sal v bescedenhedeVoersienlike merkenHoe men daer in sal werkenAne dinsetten vander sake1980Seker so leghet grote rakeEnde groet voerdeel elken manDiet te poente gheraken canWant setment onwijslijc inDaer volghes orbers na te min1985Voersiet oec wel ende verstaetHem die v gaf den raetOfte hi van partyen siVoersiet oec wel daer biOf ghi wel macht hebben sult1990Der dinc die ghi beghinnen wiltGhi sult oec wel merken echtOf uwe dinghen sijn gherechtWant datmen met onrecht beghintWert met scanden dicke gheint1995Seneca doet ons wetenHet es beter stille ghesetenDan scade of scande begaenNoch doet hi ons verstaenDatmen lichte macht wederstaen2000Die scande eer si wert ghedaenDan mense mach sonder waenVerdriuen alsi es ghedaenMaer bouen al met trouwenSuldi die doghet aenscouwen2005Want si can voer alle sakenDen mensche wel met gode makenWant hi met sinen monde seytIc ben wech leuen ende waerheytDaer om es des sijt vroet2010Bouen al die waerheyt goetEcclesiastes maect ons ghewesDat die dief meer te minnen esDan een daghelijx loghenaerOnse heer spreect openbaer2015Dat die diuuel al te gaderLoghenaer es ende sijn vaderDaer bi suldi in uwen radeWel voersien vroech ende spadeV macht ende v redelijcheyt2020Ende wat orbore datter in leytEen orloghe es begonnen saenMaer sie wel hoet mach vergaenMellibeus also ghi nv miHebt horen tellen daer bi2025So salmen voer wel versinnenHoe men een orloghe sal beghinnenHets saen ghedaen mi des betrouwetDat namaels harde langhe rouwetVan te scuwene der jongher
Raet..... .xxx.
SI die v ten orloghe rieden2030Dat was al van ionghen liedenDie niet rijp en hebben den sinDaer en es niet dan kijnscheyt inEnde si minnen spade ende vroeDatter kijnscheyt horet toe2035Sine hebben oec niet gheproeftWatmen in die noet behoeftSalomon seyt ende maect ghewesWee den lande daer een kint coninc esEnde wies princen vroech eten2040Marcus doet ons oec wetenDatmen der iongher raet en salNiet betrouwen ouer alMellibeus antworde prudentien
.xxxj.
Vrouwe ic hebbe v nv ghehoertSpreken harde menech woert2045Maer also vallen v sprokenEn worde nemmermeer ghewrokenOnrecht dan waer niet goetSine present oec niet die waren vroetMen eest oec niet ghewone2050Maer ghi proeft die dinc so sconeMet loyen ende met decretenMet philosophen ende met poetenDat ics niet ghebreken en canNu leert mi dan hoe enech man2055Sine gheloefte ende sinen raetBreken mach hoe dat gaetWant den goeden man toe hoertDat hi wel houde sine woertAnders verlore hi goets mans name2060Ende bleue ewelijc in die blameWanneer men gheloeften ende
Raet breken sal ende mach
xxxij
HEre hier vore seydic v datNu willict v verclaren batAl hebdi genomen raetDaer om en suldi dat verstaet2065Met dien rade niet voert gaenGhine hebt yrstwerf wel verstaenOf die raet si orberlijcMen mach oec waerlijcGheloeften breken sulken stont2070Om vele saken si v contDeen es wanneer men v breectGheloeften die men v toe spreectSo moghedi duwe weder brekenWet dat die loye spreken2075Als oec nuwe saken comenDaer af men niet en hadde vernomenEer men die gheloefte dedeDat machmen verwandelen medeWant te dien dinghen spade ende vroe2080Die van nuwes comen toeDaer hoert toe wel nuwen raetNa dat der saken toe gaetWorde uwen raet oec sulken stontGhemaect uwen vianden cont2085Dien mochti oec muterenDit es senecas lerenHaddi oec in eneghen daghenIn rade ouer een ghedraghenEnde ghi namaels wordet gheware2090Dat dien raet niet goet en wareSondelijc of ieghen rechtGhi mochtene wandelen echtOf ieghen tghebot ons herenGhi mochtene wandelen met eren2095Van gheloeften wilt oec verstaenHaddi gheloefte yemanne gedaenDat lelijc waer ende quaetWaert dat volquame die daetOf dies ghi en hadt gheen macht2100Die gheloefte en heeft gheen crachtHaddi oec ghedaen sulc belofDaer ghi meer mocht ghedeert sijn ofDant hem mochte in staden staenDien ghi tgheloefte hadt gedaen2105Dat mochti oec muterenAlso ons die rechte lerenWant dat meeste orbore men salMeest voert setten ouer alDie vroede en lieget niet int leste2110Sonder loghene dat eest besteEnde hebdi gheloeft in enegher tijtDinc dies ghi niet mechtich en sijtEnde dat ghedaen met edenSo suldi gaen ghereden2115Vwen priester te biechtene saenEnde des penitentie ontfaenEnde des ghelijc oec metVan allen gheloeften dat wetDaer sonde in laghe ofte blame2120Wert dat ten werken quameMellibeus antworde doe .xxxiij
Doen mellibeus hadde verstaenDer vrouwen worde antworde hi saenVrouwe want ghi v bekintDat ic mi zere hebbe versuumt2125In minen raet so biddic vDat ghi mi wilt leren nvIn wat manieren dat ic miversuumt hebbe so moghen wiOns een anderwerf hoeden2130Ende te bat ons beuroedenVan dolinghen in Rade .xxxiiij.
HEre mellibeus nv verstaetDat ghi dolet in uwen raetDoen ghi ontboedt wet waleSo vele lieden tenenmale2135Om dat si v raet souden gheuenMen vint voer waer bescreuenDaer vele liede sijn dat daerConfuse es ende dat es waerEnde daer confuse es sonder wanc2140Daer es goet raet dicwile crancAnderwerf doledi wetGhi soudt v beraden metVwen besten vrienden ende maghenDie tidech waren van daghen2145Die v raet hadden connen gheuenNu hebdi uwen raet bedreuenMet ionghen sotten riesenDie v de wrake in bliesenDie volghen ende smeken connen2150Daer si donnosele mede honenDie en soudi metten worden nietHebben doen comen wats gescietDerdewerf doledi daer inDat ghi ontdecket uwen sin2155Ende uwen willen vander sakenAlse ghi woudt ter wrakenDoen dat die ionghe hoerdenVolgheden si uwen woerdenEnde aensaghen vele meer2160Vwen wille dan v eereVierdewerf waerdi oec verdraytDat ghi v so hilt ghepaytMet enen rade alleneDaer so vele liede int ghemene2165Tenen hope vergadert warenDaer die sake so groet es twarenDaer behoeft men raeds veleAlsoet behoeft te sulken speleVijftewerf doledi dat verstaet2170Dat ghi niet en proeuet uwen raetWeder hi quaet waer ofte goetEer ghire toe settet uwen moetSestewerf doledi medeWant dat es der wiser sede2175Alse haer rade discorderenDat si dan wijslijc gronderenWelc men best ane gaetEnde volghen den wisen raetEnde meer aensien die nuttelijcheyt2180Dan alder menschen vleescheytWant van hondert menschen omtrentMen cume enen vroeden vintWant die sotte sijts ghewesEn minnen niet dan dat sot es2185Die wise man ghewaerlikeVint selden sijns ghelikeDaer om in ghedeelden radeSalmen volghen vroech ende spadeDen raet die de vroetste gheuen2190Sone machmen niet lichte sneuenDaer af es dicwile gheschietIn goeden steden groet verdrietDat si twisten inden radeEnde der wiser raet versmadenDie antworde van mellibeus
? .xxxv.
2195MEllibeus sprac onverholenIc bekenne een deel mijn dolenMaer ghi seghet so mi dochteDatmen raet wel wandelen mochteNa dat examineren2200Nochtan wert met meerder erenDatmen den raet so voersagheDatter gheen wandel in en lagheNaden raet ende na tghelofMaer hoe dat si daer of2205Ic wille doen al gader nvSo wat goet sal duncken vWant mesdoen es menschelijcMaer daer in bliuen es duuelijcPrudentia antworde saen2210Vwen raet en sal niet voert gaenAl hebdine gheconsenteertHine es niet ghecorrigeertMen sal wijselijc tierst voersienWat daer af mach gheschien2215Ende dan aengaen int lesteEendrachtelijc dat besteEnde dat meest orberlijc esAls ons dat loy maect gewesVan rade te exmineren weder
hi orberlijc si of niet .xxxvj.
NV laet ons dan examineren2220Te wat orbore dat mach kerenDen raet dien ghi hebt ghenomenEnde te wat inde dat hi mach comenNa dat wijt moghen versinnenLaet ons yrst aent hoeft beghinnen2225Der meester raet van surgienSelen wi der waerheyt lyenDien was gherecht ende goetWant te haren ambacht des sijt vroetBehoert wel dat si nieman en haten2230Maer dat si allen lieden batenLeent hen oec mildelijcVan uwen goede ghi sijt rijcSo dat si met willen claerTuwer dochter nemen waer2235So dat si mach in corter stontMids gods hulpe werden gesontEnde volget nv den rade mijnAl eest dat si v vriende sijnNochtan suldi hem doen goet2240Hets dicke geseyt ende noch doetDat medicine in haren sinVoer vrienscap setten haer ghewinEnde also van visikers metEnde van philosophen dat wet2245Die gherne nemen dat ghewinWant haer nature heuet inDie v alle alleens riedenAl volghedi dwasen liedenNv willic van v weten saen2250Hoe ghi dat woert hebt verstaenDat v die dwase spraken toeIn wat manieren ende hoeMen contrarie na haer sprekenMet contrarien soude breken2255Mellibeus antworde saenAldus hebbict verstaenDat ic donrecht dat si mi dadenTe haren scanden ende scadenWreken soude ende in desen2260Dunct mi so waer ic ghenesenPrudentia antworde danLichtelijc gheloeft die manDer dinc daer sijn sin toe staetHere mellibeus dat verstaet2265Dat woert en versta ic niet alsoMaer ic segghe aldus daer toeDat quade wats ghescietEn es des quaets contrarie nietNoch onrecht des onrechts wet2270Noch contrarie der contrarien metWant dese sijn ghelijcEnde meerderen daghelijcDese en minderen niet een bastMaer elc in hem seluen wast2275Maer aldus hebbict in moedeQuaet es contrarie van goedeOrloghe van payse medeDiscoert ende eendrachtichedeDaer toe hitte ende coude2280Deser exemplen men v soudeTonen sonder enech ghetalMaer wetti hoe ment verstaen salMen moet verdriuen dat quaetAl met dogheden dat verstaet2285Met payse dat orloghe voertEnde met acorde dat discoertDit sijn contrarien also men vintDaer men contrarie mede verwintDaer bi spreect sinte paulus2290Toten romainen aldusGhine sult in ghenen sinnenDen quaden v laten verwinnenMaer ghi sult alsic v radeMet dogheden verwinnen die quade2295Paulus seghet noch medeAltoes soect pays ende vredeEnde en loent vroech no spadeNiemanne quaet met quadeMaer met allen lieden sijt2300Vreedsam in alder tijtWaer onvrede es ende werreDaer es god herde verreEnde daers hem god niet onderwintDaer es den orbore al gheschintHoe hem die persone verwaren
sal
In orloghe ende in stride .xxxvij
2305Mellibeus nv laet ons saenOpten goeden raet gaenDie v gauen doude vroedeHoe dat ghi soudt setten hoedeVwen lichame te verwareneren2310Soudi orloghe hanterenWie orloghe wilt hantierenMoet in menegher manierenGoede hoede hebben danTyerst selen si gode roepen an2315Ende met herten bidde n dat hiHem ghetruwelijc sta biSonder wies hulpe ende ghehincVerhoedt mach werden ghene dincAlso ons dauid oec ontdect2320Ende wel inden souter spreectVoert suldi v doen hoedenGhetruwen vrienden ende goedenDie ghi in allen stondenGoet ende ghetruwe hebt vonden2325Ten derden male dat wetSuldi v hoeden metJeghen viande ende onbekindeDie omtrent v sijn ghehindeWat si v segghen ende tonen2330Hoedt v altoes ieghen honenJeghen moert ende fenijnDaer vele heren met bederft sijnAl dunct den mensche sijts gewesDat hi es daer hi seker es2335Nochtan wese moet op sijn hoedeDat seget seneca die vroedeDie vierde hoede alsic verstaVolghet aldus hier naGhine sult niet ontsien allene2340Die grote viande maer oec de cleneAl es een viant van cleynre machtOf van liue van cleynre crachtDaer om en versmadene twintAls ons cathone doet bekint2345Ouidius doet ons bekinnenInt boeke daer hi leert minnenEen cleyne ader ende niet groetBijt een grote beeste doetEen ener wert oec sulken stont2350Ghehouden van enen cleynen hontVan eenre gheustren leest men daerWast een vier groet ende claerAl eest oec dat hem een manDus zere hoedt nochtan2355En sal hi niet sijn bloedeMaer onvervaert ter nodeGoede hoede es altoes goetEnde hi es wijs diese doetWeder dat die viant si2360Cleyne of groet gheloues mi.Van husen ende van borghen te bewarene .. xxxviij
Mellibeus segt mi voertHoe ghi verstaet dat woertDat v doude wise seydenDat ghi met goeder wijsheyden2365Vwe huse soudt warenerenWoudi v toten orloghe kerenDoen antworde mellibeusVrouwe dat versta ic aldusDat ic mijn huys besetten sal2370Ende oec mijn coren alDaer ic inden orlogheMi met behelpen mogheEnde dat mi oec van dienMijn viande te meer ontsien2375Prudentia antworde doeHoe mochtic dat bringhen toeDie cost waer v alte groetWant die slote ligghen bloetEnde te valle te meneghe stat2380Die men reken moeste batEnde stofferen harde waleMet boghen ende met springaleMet drancke ende met spisenMet coenen ende met wisen2385Lieden daer ghi best medeHusen ende torren telker stedeEnde dat sal v costen so zereGhine verwinnet nemmermeerEnde als ghi al desen cost2390Hebt toe bracht na uwen lostSo eest al niet dat ghiGhetruwe liede hebt daer biGhine sijt maer een manEnde sijn si v onghetruwe dan2395So wet wel te vorenDat ghi tspel hebt verlorenEnde sult dan weder moeten kerenMet scanden ende met onnerenGhetruwe liede sijn beter vele2400Dan borghe sijn ofte casteleDie hem op sine borghe verlaetEs dicwile zere ghehaetVan sinen ghebueren indienWant hi es van hem ontsien2405Ende so wien men ontsietEn mach ghemint wesen nietHets dicke gheseyt twarenDie man en mach niet wel varenLangher dan willen sine gheburen2410Goede gheburen sijn starke murenHet es bederft menech hereOm dat hi hem verliet te sereOp sine starke huse alsoEnde dat bringt houerde al toe2415Ende bloetheyt menget daer medeDie noyt en hilt haer stedeEnde meest houerde des sijt vroetDat die int lest vallen moetVan houerden xxxix.
Een der yrster creaturen2420Die de meester der naturenYe ghesciep ende dede werdenViel ouermids houerdenEnde die yrste mensche medeDie God ye ghewerden dede2425Viel mids houerden na desenWant hi waende onsterflijc wesenGhelijc sinen scepper sinen godDaer hi af hadde sijn gebotAldus es houerde meer no min2430Van allen sonden dat beghinEnde dat meeste in die archeytIhesus sydrac seytDie na fortse ende parlement staenHare rijcheyt moet cort vergaen2435Houerde can des sijt gewesThuys dat alte rijc esAlte male te nieute makenSalomon seyt dese sakenWaer houerde es daer omtrent2440Es altoes twist ende parlementEnde daer oetmoet es vasteDaer es altoes wijsheyt ende rasteJob spreect dese dingheDat die houerde op ghinghe2445Ten hemel na haer ghenoegheEnde haer hoeft ten wolken sloegheNochtan soude si sonder waenAls onreyne myst ondergaenNa dien dat verstaet2450Dat houerde es so quaetSo scuwet dan nacht ende dachDaer houerde wt comen machOp uwe torren en hebt nietGhene houerde wats gheschiet2455Want starke borghe des sijt vroetSijn dicke gheworpen onder voetVander rijcheyt die ic lasDie wilen in troyen wasVan volke ende van machte mede2460Ende dies ghelijc in die stedeVan babilonien die was so rijcMen vant nieuwerinc hare gelijcMaer om die houerde die daer was inneAltoes vanden yrsten beghinne2465So warpse god onder die roedeAlsijs minste waren op hare hoedeSo dat si worden ghedestruweertEnde in asschen al ghekeertDaer om laet v ghespreken2470Ende die houerde van v stekenWant die hem die hem op borghe verlaetDie heeft seker crancken raetWant daer alte vele toe hoertAlso ghi wel hebt ghehoertHoe men een huys sal wareneren
Ende in orloghen xl.
2475MEllibeus antworde nvVrouwe segt mi ic bids vOf ic mijn huys wareneren woudeHoe ic dat volbringhen soudeEnde wat daer orberlijc toe waer2480Prudentia sprac daer naerDie warenesse daer men metEen huys of een stat besetDie sijn in vele manierenAlsic v nv sal visieren2485Dat beste besetten als ic scouweDat sijn goede liede ghetrouweEnde sonderlinghe wet wel datInt besetten van eenre statWant daer toe hoert menech man2490Ende gaet oec hem allen anDaer om so vermoghen sijtAlder best in alre tijtEnde het es misselijc of ghiDit vinden soudt gheloues mi2495Want ghi hebt v liede dicke verwrachtEnde op haer vrienscap luttel gheachtDoen ghi haers niet en bedorft sereDaer om sal elc lants hereSijns volx weygher sijn in dien2500So mislijc eest wat mach ghescienWant onwillighe liede doghenDen here luttel in orloghenDer stede rijcheyt es sonder getalDaer bi prisic bouen al2505Der poerter eendrachticheytBouen alle warisone geseytEnde waer porteren discorderenDaer gaen si buten hare erenAlso mellibeus boec seghet2510Daer grote wijsheyt in legetEen stat eendrachtichEs seker onwinachtichAndere warisone sijn metDaer men slote mede beset2515Als vesten muren ende dikenOec bedarf men des ghelikenSpringalen ghescutten ende bogenEnde andere wapene die moghenDen lichame bescermen daer2520Daer die ziele in sculet voer waerWant als men comt ter werenEn machmen des niet ontberenMaer wijs es hi die so leeftDat hi des niet te doen en heeft2525Doude wise rieden v metAlso ghi wel horet ende wetDatmen in desen orbore nietHaesten en soude wats ghescietMaer datmen met goeden staden2530Daer op soude wel beradenEnde oec alle dinc bereydenMet groter voersienecheydenTullius doet ons verstaenIn allen orboren sonder waen2535Die de mensche wilt aengaenSo sal hi voer dat bestaenGherescap doen te makenEer hi beghint die sakenWant mids onvoersienecheyt2540Valt die mensche in menech leytEnde sonderlinghe des seker sijtIeghen orloghe ende strijtSo eest wel grote noetDat die ghereescap si groet2545Ende die dat voersien connenHebben den strijt half verwonnenAls men staden tracteertDinc dat den stride toe hoertEnde wijslijc dat ordineert2550So es die dinc wel disponeertSone derf nieman seggen nietDat mids onrade yet messcietDie sake waer om dat god
gaf mellibeus die onraste
.....xlj.
DIe sake waer bi v god gafDese grote onraste daer af2555En mochten wi weten nietDie rechte waerheyt wats ghescietNiet meer dan wi kinnenEens anders herte binnenAlso paulus ende propheten met2560In haer boeken hebben ghesetAlso en mach van gods werkenNieman claer die waerheyt merkenEn si bi moedene na gherakeEn ghesciede niet sonder sake2565In alle dese werelt wijtEnde oec des wel seker sijtDat ic wel houde in dienDat dit god liete gheschienDat het es biden saken al2570Die ic v nv vertrecken salGhine hebt niet ontsien godeNoch ghehouden sine ghebodeEnde oec uwen euenkerstenHebdi dicke laten ghebersten2575Onrecht ghedaen ende ghevreestEnde altemale uwes selfs geweestMellibeus diet wel bedinctBediedt een man die honich drinctDes hebdi so vele ghedroncken2580Dat ghi daer af sijt al dronckenEnde daer bi wildijt wetenDat ghi gods hadt verghetenEnde so verstijft in v rijcheytDat al v dinc es ydelheyt2585Ende al dat begheerden v oghenDat hebdi hem toe ghetoghenEnde hem gheuolghet tallen vrenEnde vergheten der scrifturenDie ons leert ende doet verstaen2590Hoe wi souden wederstaenEnde steken wt onser hertenAltoes der oghen begheertenAls ouidius ende salomoenIn haer boeken weten doen2595Dat honich daer ic af seydeEs der werelt soetecheydeDaer ghi v toe hebt ghekeertSo dat god op v es ghestoertNu laet ons merken bi gheliken2600Hoe god sijn vonnesse sal strikenNa dantworde vander mesdaetV drie viande dat verstaetDie v huys aen vochtenEnde met lederen besochten2605Dat sijn drie viande start ende loesDie ghi v liet verwinnen altoesDaer hem elc ieghen hoeden moetDie te gode wilt hebben spoetWant si nacht ende dach poghen2610Hoe si die ziele bedrieghen mogenDeen es die werelt dander tvleeschDie derde de duuel ende sijn eeschDat sijn drie viande wet wel danDie den mensche vechten an2615V lichame daer dese voer stridenDat es dat huys uwer zielenWant daer v siele woent binnenNu wilt dan voert versinnenDie vinsteren in waren dinghen2620Daer dese viande in ghinghenDat sijn oghen nesen ende montDoer dese vinsteren dat si v contLiden die ghenoechlijcheydenDie gode de siele ontleyden2625Ende wondense so swaerlikeDat si verliest hemelrikeBi uwer dochter sonder waenSo moghedi v siele verstaenDie met vijf wonden gewont es so2630Die mids vijf sinnen comen toeDats sien horen ende smaken metRieken ende tasten dat ghijt wetDit sijn vijf wonden sijts gewesDaer uwe siele mede gequetst es2635Dat god daer om liet geschienDat ghi gedencken soudt ende aensienDie vijf wonden in ware dincDie hi doer onsen wille ontfincEnde om uwer dochter mede2640Ende om alle menschelijchedeOuermids welken wondenHi den menschen tallen stondenAlte gherne behouden soudeDat hi quame te sire ewiger vroudeVanden ambachte des rechts Jeghen wrake...........xlij.
2645MEllibeus antworde saenGhi gaet mi so soetelijc aenMet scoenre soeter sprakenOm dat ic mi vander wrakenHoeden soude ende niet voert gaen2650Ende doet mi oec mede verstaenVele archs ende onvromenDie mi daer af mochte comenMaer sijt seker wel van dienWie dat al woude ontsien2655Dat hi peynste in sine ghedochteWat van wraken comen mochteSo soude dan voer waer gesprokenDie quaetheyt bliuen onghewrokenDies met rechte niet sijn en sal2660Want darcheyt waer sonder ghetalIn allen steden vroech ende spadeWaert datmen gheen wrake en dadeDaer bi doet hi grote weldaetDie ter rechter wraken vaet2665Want hem dander quadienDaer bi te bat castienEnde donnosele om die sakeSitten te bat met ghemakePrudentia antworde daer naer2670Dat ghi segt dat es waerMaer dat en behoert alsoNieman dan den rechter toeDie selen pinen die quadienEnde van hare quaetheyt castien2675Na bescedenheyt sijts gewesDat tfayt groet ende swaer esOm dat die quade die dat sienHem te meer selen ontsienWant hi ducht nacht ende dach2680Dat hi in sulc ordele vallen machDie rechter diet wel besietEnde draget sweert sonder sake nietMaer ter wraken vroech ende spadeOuer die mesdadeghe quade2685Ende oec alse een troest der goederEnde alse een ghemene behoederGoede rechter houdt dat in dienSalmen meer minnen dan ontsienMen ontsiet den goeden prince niet2690Maer den quaden men ontsietOm sine quaetheyt die hi doetDies maect ons paulus vroetOm dat die goede doghet mintSone wilt hi mesdoen twint2695Ende die quade en darre mesdoen nietOm dat hi dat torment ontsietDaer om derre ic toenlijc sprekenDat die rechter scarpelijc wrekenSelen altoes die quaetheden2700Aen lijf aen goet ende aen ledenEnde en sal des ghedoghen nietDatmen sijn recht versmaedt yetDie selue wreect des sijt vroetDat hi den gerechte onrecht doet2705Want die wraken groet ende cleneHoren toe den rechte alleneNoch v niet noch anderen manDien tgherechte niet gaet anDaer bi here biddic v2710Dat ghi te rechte gaet nvEnde laet hem plegen der wrakenNa die groetheyt vander sakenSo moeten si bederft bliuenEnde gherekent metten keytiuen2715So suldi wel uwen wille sienEnde wel gewroken sijn van dienSonder uwen cost ende scadeDit es dnauste van minen radeMellibeus antworde ende vander
auonturen.....xliij
MEllibeus sprac wats ghesciet2720Sulke wrake en willic nietAl dade hem die rechter blameOf haue of goet van hem nameSine soudens niet achten sereEnde ic souds hebben onnere2725Dat ic den rechter bidden soudeDat hi mi hier af wreken woudeSone haddic des sijt vroetNiet vele ghecoelt minen moetDaer bi willic selue so wreken2730Men sal daer ewelijc af sprekenIc beueelt der auonturenDie mi heeft in menegher vrenGheluc ghegheuen ende zegheBeyde in velde ende in weghe2735Die mi niet en sal af gaenSi heeft mi dicke bi ghestaenPrudentia sprac wats ghescietDer auonturen en gheloeft nietSo waerdi harde sot behaghel2740Dauonture es een broesch naghelDie nemen en can noch gheuenNoch noyt en hadde leuenDit segghic v bi vele sakenDie seneca cont can maken2745Seneca seghet sonder helenDie hem der auonturen beuelenSijn onbewaert sijts ghewesWant dauonture niet en esNoch seyt seneca alsict las2750Dat die auonture es een glasDat scone blict ende claerEnde cort leghet ontwee daerOec seghet een meester wijsDauonture es als een ijs2755Dat starc schijnt ende nochtanBreket onder den manEnde verdrinct eer hijt weetDits emmer een cranc beheetAlso een sot medicijn2760Metter quader consten sijnDie liede dodet te menegher vrenAlso doet die auontureDus en suldi v wats ghescietDer auonturen ghetroesten niet2765Sijs onghedurech ende ongestadeEnde bringt den meneghen in grote scadeWant in onghedurech ertrikeEn es twint ghedurech waerlikeAl dunct v in uwen wane2770Dat v dauonture wel heeft ghedaenEnde gheholpen op meneghen dachOntsiet v dat si keren machHeeft een man op een vreOfte op twee goede auonture2775So waent hi dan dat si salHem volghen ouer alEnde maect van hem enen ghecEnde latene dan inden strecDauonture niet doen en can2780Noch noyt lijf noch geeft gewanSimpel volc doet bekintDat dauonture es blintDat en es al gader nietSine es blint noch en siet2785Wildi dan van uwer sakenGhewinnen rechte wrakeGaet ten gherechten rechter danDie alle onrecht wreken canEnde niet en laet onghewroken2790Want hi heeft selue ghesprokenGhef mi die wrake ic sal wrekenPaulus hoert men oec sprekenDie wel doet hi sal ontfaenLoen daer af dats sonder waen2795Hine sal oec niet dat verstaetAllene wreken har mesdaetMaer hi salv in vreden settenJeghen al dat v mach lettenMellibeus antworde pruden
tien.....xliiij
MEllibeus antworde ende seyde2800Sal ic metter wraken beydenEnde icse dan te nieute lateSo naect mi meer ombateSo selen mine viande echtMi doen vele meer onrecht2805Ende so verstouten dan in dienDat si mi niet en selen ontsienEnde om mi niet gheuen een aesMaer mi houden ouer dwaesEnde oec andere liede met2810So benic dan al ontsetMen siet daer gescreuen staenDatmen tbeghin sal wederstaenLatic doude toten nuwenIc duchte dat mi mochte rouwen2815Want het souds so vele werdenDat ics niet en mochte herdenSulke doechsamheyt es quaetDie wrake es beter dat verstaetPrudentia antworde nv2820Also ic voerseyde vAlso es noch mine sprakeDat bat toe hoert dese wrakeDen rechter sijt des vroetDant v of anderen lieden doet2825Eest dat die rechter rechtScarpelijc na des lants rechtSo selen v viande van desenSere ghecastiet wesenDat si daer na dat verstaet2830Nemmermeer en doen gheen quaetEnde andere liede selen voert anHem oec castien daer anSo dat v elc mensche na datIn vreden laten sal te bat2835Ende so en auontuerdi daer met nietLijf noch goet dit wel besietMen heeft dicke ghesprokenDat hi saechte werdet gewrokenHi die enen anderen wreect2840Mellibeus hier op mectOec men ghemeynlijc scrijftHi wreect qualijc die daer blijftAls die rechter wreken vaertSo sijn alle die quadien vervaert2845Ende die goede verbliden danWat leter v goet man anAne die wrake die ghi doen mochtJa ende of ghijt oec volbrochtWant uwe viande gheloues mi2850Sijn vele mechtegher dan ghiDaer bi dunct mi in desenDat verdraghen beter wesenWant twist en was noyt goetAlsic v sal maken vroetVan twisen ......xlv
2855Elc mensche wildijs getrouwenSal twist ende discort scuwenHebdijt ieghen v ouerhoetDie v te mechtich es ende te groetSo moghedi wel weten te voren2860Dat ghi die sake hebt verlorenHebdijt ieghen v ghelikeSo staet die dinc twifelikeHebdijt oec ieghen die gheneDie mate sijn ende clene2865Soe eest v scande sidi vroetDaer om en es niet so goetAls datmen in rusten sal leuenEnde gode die wrake op gheuenSo bleefdi seker onghehoent2870Want hi alle dinc te rechte loentEen maet man die niet en canWederstaen den mechteghen manSal wijsselijc daer na gomenHoe hi te sire vrienscap sal comen2875Des en hebt ghene scameWant ten es ghene blameDen ghenen wiken sijts gewesDie den anderen te mechtich esWant als hem die mate man stoert2880Opten mechteghen wert hi verdoertEnde gaet verwoedt nacht ende dachOm dat hijt beteren niet en machDaer om eest bat sine vromeDat hi te sire vrienscap come2885Ende leue in goeden ghenoegheDan of hi hem seluen versloegheVan verduldecheden......xlvj
VErduldecheyt dats een doghetDie den mensche zere verhoghetWant wat si siet of hoert2890Sine wert daer om niet gestoertOnrecht plaghe ende mesfalCan si verdraghen ouer alSonder ontsetten van sinneDits een poent van groten gewinne2895Verduldecheyt voer waer gheseytEs een verborghen rijcheytWant si den mensche sekerlikeIn sijn herte maket rikeBeyde van rasten ende van vreden2900Oec so wintmen daer medeHemelrijc dat es waerHaer en es niet te swaerSi lidet lichtelijc alEest verlies eest ongheual2905Verdrachlijcheyt can tallen daghenDie wrekers uten lande iaghenEnde si blijft sittende vastIn haer ghemac ende in haer rastEnde si maect salich elken man2910In wien dat si wonen canDie sinen tijt wille leydenIn rusten ende in salicheydenOp ertrike in sinen daghenDie moet leren verdraghen2915Ende god na dit corte leuenSal hem hemelrike gheuenAlso hi selue spreect daerIn die ewangelie claerMellibeus antworde ......xlvij.
MEllibeus sprac ende seyde2920Alsulke verduldecheydeDie te male vermaect siEn hebbic niet in miAl woudict al laten varenMijn herte nochtan twaren2925Soude nacht ende dach sijn tonghemakeEnde altoes peynsen om die wrakeEnde so soudic in bedroeftheydenSeker al minen tijt so leydenMi es beter ende noch also goet2930Dat ic vercoele minen moetDaer bi willic mi ghenindenEnde cortelijc die quale indenAl hebben mine viandeMeer maghe inden lande2935Ic ben riker dan si sijnIc sal metten scatte mijnSo vele volx verweruenDat icse al sal bederuenWant hets een ghemeen spreken2940Dat die meneghe de borghe brekenVan rijcheyden ende van
Armoeden......xlviij.
PRudentia antworde daer naWant ghi in rijcheden alsic verstaV seluen alte zere verlaetEnde sonderlinghe armoede haet2945So willic v van desen .ij. danEen luttel spreken so ic best canGhi sult rijcheyt scuwen altoesDie v mach maken eereloesWant rijcheyt qualike beiaghet2950Maect den mensche onbehaghetMet gode ende metten menschen metEnde diese onneerlike besetEs onwert in elke stedeEnde oec scuwet armoede mede2955Die in bringhet noet ende brekeNu verstaet wel wat ic sprekeHets waer ghelt can waerlikeDoen regneren in ertrikeEn sijn princen noch ander heren2960Die langhe mochten regnerenSonder ertsche rijcheytEnde al dit ertsche beleytEest van dien ofte van desenMoet mids ertsche rijcheyt wesen2965Princen ende ander herenSmeken vleyen ende erenDen riken wel gheghelden manDie borghen lenen ende gheuen canEn es port wiket no dore2970Men latene liden daer doreEnde heeft sinen orbore sciere gedaenDaer dandere moeten buten staenEnde also den riken voer waerEre ende vordeel volghet naer2975Also volghet den armen medeSmade ende verduldechedeAlse hi sijn goet heeft verlorenAls ghi namaels moghet horenVan noetdorfticheyden......xlix
BOuen al es noetdorfticheyt2980Moeder van alder archeytWant si den scamelen can kerenWt sijnre eersamer erenNoet den scamelen daer toe stoectDat hi hulpe ende raet soect2985Ane sinen viant sijts ghewesDat een dat swaerste dinc esDat die scamele hebben machAls ons cassidorus doet ghewachDaer bi so wanneer dat verstaet2990Dat die mensche hulpe ontfaetEnde troest van sinen viantGheeft hi hem verwonnen te hantDat es alte swaer nochtanDen eersamen scamelen man2995Seneca maect ons vroetDat noet den mensche lieghen doetEnde dat si oec can impetrerenVanden mensche al haer begherenCassidorus scrijft oec van dien3000Dat wi behoeflijcheyt selen vlienWant si dicke met haren radeDen mensche stoect ten quadeSalomon seghet .iiij. dinghenSijn die dat volc dwinghen3005Hongher droefheyt ende strijtDat vierde es des seker sijtDat die liede merken ende verstaenWelc goet of quaet es ghedaenSalomon scrijft noch van desen3010Hets beter steruen dan arm wesenMaer wet dat hi niet arm en leeftSo wie dat sine noetdorft heeftRijcheyt es in haer seluen goetEnde die gheeft god des sijt vroet3015Den goeden mensche om dat hiseBekeren sal in goeder wiseBeyde in dogheden ende in erenEnde sonderlinghe ten loue ons herenEnde die quade dat ghijt wet3020Vaert daer ter hellen metWant sine ghiereghe herte felEn laetse hem niet bekeren welWant hi wilt daer recht met brekenEnde oude veeden wreken3025Ende wesen bouen sine gheburen goetEnde die oec werpen onder voetEnde wijf ende kindere metSijn daer alle bi ontsetEen philosophe maect ons gewes3030Dat ghelt een verdoemenes esSalomon bat in sijn leuenHere en wilt mi niet gheuenTe vele armoeds noch rijchedenMaer houdt mi in middelheden3035Here mellibeus na dat ghiNv hebt horen segghen miVan rijcheden ende van armoedeEnde van breken van ertschen goedeSone wilt v dan verheffen niet3040Op uwe rijcheyt wats ghescietWant quistise in orloghenSeker ghi sult daer om doghenEnde altoes becommert bliuenEnde ghetelt metten keytiuen3045Want een man sonder goetMoet altoes bliuen onder voetVan arghen die comen van orlo-
ghen
Gheen rijcheyt en es groet genoechToten orloghe int gheuoechWant en es nieman in ertrike3050Van ghelde no van goede so rikeTen moete al verteert werdenWilt hi dorloghe langhe herdenEnde so die man sijts ghewesMechtigher ende riker es3055So sijn cost meerder sijn moetWant wilt hi sparen sijn goetSo sal dorloghe sonder wancHebben cleynen voertgancEs hi te mate sone can hi niet3060Dorloghe ghehouden wats gescietEs hi rijc so es hi echtTe meerderen cost dats sijn rechtEest dat dorloghe langhe duertSo eest dan zere gheauontuert3065Hine verliest sine rijcheydeOf dorloghe of licht beydeOf licht sijn lijf daer toeSo heeft hi scande ende scade alsoEnde so hi meerder es van namen3070So men hem spreect meer blamenEnde oec voerder loept die mareMarciael spreect openbaerSo hogher staet die manSo hi swaerliker vallet danVan striden te scuwene ende or
loghen.....li
3075ORloghe sal elc manAltoes scuwen waer hi canWant wt orloghen alsoComen meest die stride toeStride die sijn altoes quaet3080Ende wet datse god haetDaer om sprac die coninc dauidHen allen die begheren strijtDie verderft ende doet steruenEer dat si v liede bederuen3085Mi dunct na dat ic sieDat een mechtich man dieGherne vecht ende strijtEnde hem des niet en vermijdtDat hi onnutte es waerlike3090Voer gode ende op ertrikeWant hi maghe ende ghebureHaer leuen maect te suereMet vechtene ende met brandeEnde met vernoye menegherande3095Sonder scout te menegher stondeGod spreect selue met sinen mondeSalech sijn die vredelikeWant haer es hemelrikeDander redene nv aensiet3100Stride die en deren nietDen vianden alleneMaer den volc al ghemeneDat arm wert ende verbrantEnde moeten rumen haer lant3105Die derde redene es deseIn vechtene leghet grote vreseDaer om staet daer gescreuen datWel salech es die statDie haer twistelike dinghen3110In rasten setten met dadinghenDie vierde redene es van dienDaer om men strijt sal ontsienDats om die misselijcheytDie ane den strijt gheleyt3115Want ane des volx willicheytNoch met redeliker wijsheytSone mach nieman kinnenWie den strijt sal verwinnenDaer om sprac aldus3120Iudas macubeusDie victorie niet en leytIn des volx willecheytMaer uter cracht dat verstaetDie uten hemel bouen gaet3125Hets gode een cleyn dinc des sijt vroetDat hi luttel volx verwinnen doetVan volke een grote scareDauid verwan dats claerDoen hi ionc van iaren was3130Den groten rese golyasNochtan en hadde hi in die wereWeder scilt staf noch spereDat verwinnen lude ende stilleLeghet alte male in gods wille3135Die vijfste redene es deseIn striden leghet grote vreseDie wise in allen tidenHebben ghescuwet dat stridenEn was noyt wijs man3140Die gherne strijt ghinc anWant het es sotheyt groetDat hem in vreesen vander doetEnech man werpt daer hi af vriquite ende los mocht sijn woude hi3145Die seste redene waer biDen strijt met recht te scuwene siDats daer bi sijt seker desDat gheen dinc so seker en esAlse die doet dats seker waer3150Ende niet so onseker alse waerHoe ofte op wat vrenDaer bi eest swaer te auonturenTe vergaderen in stridenWant die doet in allen tide3155Volghet ons na in allen stedenEnde wi verbeyden haers oec medeWant si tallen vren waectEnde alle daghe een dach vaert naectDeser redenen sijn sonder getal3160Waer bi men strijt scuwen salDie ic niet al vertrecken en canDaer bi radic v goet manDat ghi alle dese dinghenIn goeder soenen laet bringhen3165So behoudt v goet alsoEnde blijft in rasten daer toeEnde behoudt maghe ende gheburenDie ghi zere soudt auonturenMellibeus antworde
MEllibeus antworde nv3170Vrouwe ghi maect zere besich vMet uwer talen si es so lancGhi singet al enen sancOm dat v leet es van dienDat ic ten orloghe wille tien3175Ja om dat daer wt ruerenDinghen die staen ter auonturenVrouwe waer om streden danWilen so menech manDie lof beiaghede ende ere3180Die hem duren emmermeerAlso men in die jeesten leestSeker hadde striden arch geweestDie goede liede in haren tidenEn hadden niet willen striden3185Daer bi heeft mi wonder dat ghiDorloghe dus ontraedt miOm welke sake datmen vech
ten mach.....lij
PRudentia antworde danEnde sprac dus te haren manViij. saken sijn sonder waen3190Daer om men strijt mach aengaenDierste es om tgheloue te sterkenDander om trecht der heyligher kerkenTerde om gherechtichedeTfierde om pays ende vrede3195Dat vijfste om vriheyt ende om lantTe behoudene metter hantDat seste om lelijc dorpernieTe scuwene in alle tideDat seuende es int ghetal3200Dannen fortse weder vechten salDat achtenste sijts ghewesOm sake die noetdorftich esDits gheseghet in generaleNu hoert al in spetiale3205Om tgheloue tallen tidenSalmen metten liue stridenDatmen dat staende houdeWant nemmermeer en soudeMensche te hemelrike comen3210Worde hem dat gheloue benomenBeter waer die doet ontfaenDan tgheloue af ghegaenLijf ende goet sonder lettenSalmen voer tgheloue setten3215Als iudas macubeus dedeMoyses dauid ende karle medeEnde menech ander god weetDie zeer om tgheloue streetEnde die heylighen sonder getal3220Die om tgheloue storuen alStichten salmen oec gheuechtOm der heyligher kerken rechtWant si onse heylighe moeder esEnde wi haer kindere sijts ghewes3225Het es een quaet kint dat verstaetDat sijnre moeder niet bi en staetIn node ende in verdrietEnde die bederuen lietVoer die gherechticheyt also3230Salmen oec striden daer toeIhesus sydrac seghet al bloetGhi soudt vechten toter doetOm die gherechtichedeTe settene in haer stede3235God sal met v plechtenEnde selue v viande aenvechtenOm pays ende om vredeSalmen oec vechten medeEnde striden metter hant3240Tullius doet ons becantWaer enech man so beradenDat hi lant liede of stadenIn discorde maken woudeDatmen dien met rechte soude3245Met stride eer ter doet bringhenEer hi volbrochte sine dinghenDie mensche sal oec vechten medeOm te behoudene sine vrijhedeEnde om dienst te wederstaen3250Die hem niet te rechte en hoert aneDaer om salmen striden ter doetTullius seghet ons al bloetHi seget als noet comt ende tijtDan salmen hebben strijt3255Ende die doet dan sonder lettenVoer onsculdeghen dienste settenEnde voer alle dinghen medeDaer in laghe lelijchedeSeneca horen wi ghewaghen3260Hets beter werden verslaghenDan in eyghendom sijn gesetIeghen recht ende ieghen wetEneghe quade dinghen bestaenDie leliker dorperheyt aengaen3265Maer es yeman eyghen knechtMetter waerheyt ende na rechtDies en sal hi rueken twintPaulus doet ons bekintIn sine epistele alsict vinde3270Die hi dien thorienten sindeElc late hem ghenoeghen desDaer hi in gheroepen esEest dat ghi dienst knecht sijtSijt verduldech talre tijt3275Men sal oec vechten dat verstaetOm te werene cracht ende ouerdaetWant loye ende decretaleEnde alle rechte wet dat waleRoepen ghemeynlijc ouer al3280Datmen cracht met crachten weren salMen sal oec vechten starc ende stijfOm te bescuddene dat lijfEnde striden oec metter hantAlso die rechten doen becant3285Daer men aldus vint bescreuenAls die man bescudt sijn leuenWat hi doet in dien gheuechteDat schijnt wel ghedaen te rechteNaturlijc recht orloeft dat3290Dat hem die mensche telker statBescudden sal vander doetNoch seghet recht al bloetDat hem die mensche bescudden machTe voren eer comt die slach3295Hets beter in tijts wederstaenDan namaels ter wraken ghegaenMaer dat sal met bescede wesenNa dat noet es van desenMen sal oec met groten ghere3300Vechten om die lants wereMetten here alst es tijtJa als hi ghebiedt den strijtSalmen met hem vechten ghereytAlso ons cathone seyt3305Ic scede wt in desen doeneLiede van religioneDie der wapene niet en horen toeWant tote hem spreect god alsoGheeft mi op die wrake3310Ic sal lonen die sakeEnde eest oec dat v yeman sleetAen v wanghe biedt dander ghereetBeroeft men v van enen cledeSoe biedt dander daer toe mede3315Aldus en selen wats ghescietGheestelike liede vechten nietMaer verdraghen ende doghen medeAlso christus haer hoeft dedeMaer dats iammer waerlike3320Dat papen so cranckelikeCristus voetstapen na volghenSi sijn so saen verbolghenEnde so wraecghier om cleyne sakenEest met banne of met anderen saken3325Want si haer dinc so starc makenDaer can qualijc yeman wt gherakenWant houerde nijt ende ghierechedeScuylt in hem te menegher stedeEnde hebben meest in contrarien ghekeert3330Dat leuen dat ihesus christus leertMelliebeus antworde ende pruden
tien.....liij
MElliebeus antworde doeVrouwe wat wildi dat ic doeGhi weder raedt mi dat wrekenEnde ic en hore nieman spreken3335Noch ghewaghen lude of stilleDat mi yeman beteren willeNoch dat yemanne es leetVan hem allen diet aen gheetWildi dat ict varen late3340Sone mindi niet mijn ere no bateMaer ghi daedt te hant ghewachDatmen metter hant vechten machEnde striden om sulke sakenDaer men pays mede mach maken3345Daer om willic al te handenStriden met minen handenSo selen si te hant daer biDie soene soeken aen miAlse die vrouwe dit heeft gehoert3350Antworde si zere ghestoertSo watmen castijt den dorenOf den esel herpt in sijn orenDats al verloren arbeytIc hebt v nv toe gheseyt3355Ende gheproeft ende wt gheleytMenech scoen auctoriteytVan vele wiser liedenDiet wreken weder riedenDaer ghi niet af en houdt een aes3360Men mach v ouer enen dwaesWaerlijc houden alte maleGhi moghet pays hebben waleMet ghemake tuwen willeSonder strijt sittende stille3365Ende sonder alle vrese daer biEnde hebt nochtan lieuer dat ghiMet stridene den pays maectDit es sot ende ongheraectDoen mellibeus dus hoerde3370Sijns wijfs verbolghen woerdeSprac hi vrouwe ic en wille nietDat ghi v op mi stoert yetMaer hebbic messeghet of mesdaenDies willic al tuwen wille staen3375Ende ic wilt al houden int goedeDat ghi mi segt met erenste moedePrudentia antworde nvIc en belghe mi niet op vSonder sake voer waer gheseyt3380Maer al om uwe salicheytMaer wildi minen rade volghenEnde tempert uwen raet verbolghenIc sal uwen viande doen comenTuwen wille met groter vromen3385Dat ghijs ewelijc sult hebben ereMellibeus antworde die hereNa dien dat v die raet ghestaedtEnde ghijt mi op trouwe raedtSo doet daer uwen wille met3390Ic houdt ghestade waer ghijt setPrudentia sprac ter seluer tijtGheeft mi een cort respijtIc salt v wel bringhen toeMellibeus sprac doe3395Doeter met al uwen willePrudentia ontboet al stilleDie aduersarien te samenDie heymelike tot haer quamenSi ghinc hen segghen ende ruren3400Vander sware auonturenDie van orloghe mochte comenEnde van payse vele vromenEnde dat si oec wouden verstaenDat si vele hadden mesdaen3405Aen haer dochter ende aen haerWaer bi haer man so erre waerDat hi sonder afbrekenDat emmer woude wrekenMaer waer hem mesdaet leet3410Ende dat beteren wouden ghereetDat sijs coenlike bleuen danIn mellibeus haren manSi soudene wel hebben in dienDat hem niet en soude messchien3415Doen waren si so blideDat si ten seluen tideVan bliscapen weenden doeDus spraken si der vrouwen toeWise vrouwe ende goede3420Bouen allen vrouwe vroedeGheloeft sidi dat ghi dit segtEnde ons dit te voren legtWine hadden v niet dorren porrenNoch hier af bidden dorren3425Hier heeft ons dwaesheyt toe brochtDaer bi souden wi ghesochtTalder yrst hebben oetmoetAlse wi oec hadden des sijt vroetMaer wine wisten niet met allen3430Dat ons hadde moghen vallenVrouwe nv willen wi vroech ende spadeAltoes werken bi uwen radeEnde van allen lude ende stilleBliuen in mijns heren wille3435Ghelijc dat ghi hebt gheseytWi bidden v vrouwe op goedertirenheytOetmoedelijc dat ghi dus doetNochtan duchten wi des sijt vroetOm dat onse mestdaet es so groet3440Dat hi ons in groter noetEnde scanden setten mach want hiSonderinghe gram op ons siDaer bi lieue vrouweBidden wi v helpt ons hier toe3445Dat ghi ons also bewerftDat wi niet en bliuen bederftPrudentia sprac dats waerHets ieghen redene ende alte swaerIeghen recht ende ieghen wet3450Ende onbehoerlijc daer toe metDat enech mensche soeken soudeAne sinen viant troest ende houdeOm in sinen wille te staenVan dat hi hem hadde mesdaen3455Maer al sidi sere mesdadechMijn here sal v sijn ghenadechDaer en twifelt v niet anHi es so goedertieren een manEnde so milde daer toe meer3460Hine gheert el niet dan eereHets waer salomon heeft bescreuenNieman en sal macht gheuenBouen hem seluen wijf no kindeNoch anderen mensche hoe zeer hine minde3465So eest wel te wetene danDat sinen viant gheen manBouen hem seluen sal gheuen machtWie dat doet es qualijc bedachtMaer hier om en lates niet3470Ghine doet dat ic v rietIc salne hebben wel in dienV en salre niet af messchienDie drie viande spraken nvVrouwe wi ghetroesten ons tot v3475Ende in uwe goedertierenhedeEnde in mellibeus medeEnde uwer beyder willeWillen wi doen lude ende stilleEnde so wanneer ghijt ghebiedt3480Doet ons halen ende en lates nietWi willen sijn ghereetTe doene al v beheetHoe prudentia die soene maecte
.....Liiij
DEse drie trocken achter waertPrudentia ghinc metter vaert3485Te haren man ende heeft hem vertrockenAl dat si hadden ghesprokenAlso ghelijc alse ghiNu hebt horen segghen miEnde heeft hem ghevraghet3490Hoe dat hem behaghetAlse mellibeus heeft vernomenDat si te berouwe sijn comenEnde haer mesdaet ghienSprac hi te hant mettien3495So wie dat hem sculdech gheeftVan dat hi mesdaen heeftEnde ghenade dan begheertEs ghenaden dan wel weertDaer bi vrouwe dat verstaet3500D?nct mi goet wesen v raetEest dat ons onse vriende radenEnde ons willen ghestadenDie vrouwe loech ende sprac echtSeker heer dat es recht3505Dat ghi die soene anegaetOuermids uwer vriende raetDie dat orloghe souden draghenMet v woudijt emmer waghenNu hebben si te hant3510Om maghe ende om vriende ghesantEnde hebben hem vertrocken voertAlso ghi vore hebt ghehoertEnde vragheden den goeden liedenWat si hem hier toe rieden3515Die vriende te samen ghinghenEnde aensaghen alle die dinghenEnde tracteerden langhe van desenWelc dat beste mochte wesenSulken dochte goet wesen die raet3520Ende sulken dochti harde quaetDoch concordeerden si int lesteDat die pays waer besteEnde rieden zere daer toePrudentia sprac doe3525Ic hebbe altoes horen segghenMen soude weldaet niet verlegghenNoch versten alst waer tijtMen soudt doen sonder respijtDaer bi cortet dat radic v3530Dat ghi na soudt doen dat doet nvDus heeft men alte hantWise boden henen ghesantDie den vianden seydenDat si quamen sonder beyden3535Haer here waer also beuaenDat hise soude gherne ontfaenTe sire vrienscap dat ware waerEnde hadde sine vriende ontboden daerEnde dat si al daer ter stede3540Haer borghen souden bringhen medeSi dancten den bode sereEnde spraken segt onsen hereHer mellibeus dat hiHem niet en belghe want wi3545Selen schiere comen te hem wertEnde al doen dat hi begheertDoen sprac een van hen liedenLaet ons onse vriende ontbiedenSo dat wi comen daer3550Eerlijc met groter scareDoen sprac een die daer stoetDat dien raet niet en waer goetWant des volx menechfuldechedeHadde dicke te menegher stede3555Groten orbore beletSine wouden niemanne metDan haer borghen in die vaertAldus trocken si derwaertDoen si int huys quamen ghegaen3560Es mellibeus op ghestaenEnde sprac ghi heren wilt mi verstaenGhi hebt mi grote scande ghedaenDaer ghi ane met rechte groetWel verdient hebt die doet3565Waer bi ic weten wille van vOf ghi des te mi wert nvBliuen wilt ongheletEnde in vrouwe prudentien metSi antworden ende seyden doe3570Here wi sijn te quaet daer toeDat wi in v huys comen soudenSo groet sijn onse scoudenEnde dat wi hier comen nvDat es op ghenade van v3575Beyde van goede ende van liueWillen wi tuwert bliuenMettien vielen si ter erdenOp haer knien te sire werdenEnde weenden harde zere3580Doen dat sach die hereNam hise op lieflijc te hantEnde hiefse op daer hise vantEnde heeftse te sinen wille ontfaenEnde hietse weder thuys wert gaen3585Ende dat si ouer viij. daghe te samenAldus weder voer hem quamenDus scieden si van daer doeEnde waren blide ende vroeHoe prudentia haren man
toe sprac......Lv.
HIerenbinnen so quam3590Vrouwe prudentia ende namMellibeus heymelikeEnde vraghede hem subtilikeWat penitentien hi woudeDat elc van hem doen soude3595Hi seyde vrouwe des sijt vroetIc wille hem nemen al haer goetEnde ghebieden hem dat si varenOuer die zee sonder enech sparenEnde nemmermeer en keren3600So benicker quite met erenDie vrouwe sprac daer naerDat dat een quaet raet waerEnde ieghen der redenen radeEnde waert dat hi dat dade3605Dat hi daer na emmermeerLeuen soude sonder eereWant hi soude voert meer na danGheheten sijn een ghierech manEnde dat waer een scandelijc name3610Voer alle die werelt onbequameWant paulus seyt dat gramheytEs wortel alder quaetheytVan goeder famen......Lvj
MEllibeus dat willic vMet auctoriteyten proeuen nv3615Dat beter waer verlies met erenDan winninghe met onnerenWant daer ghescreuen staetDat ere bouen scat gaetMen soude gheliken nemmermeer3620Scat ieghen fame ende ereSydrac seyt die meester goetStaet altoes na name goetDien so blijft v na v leuenMaer tgoet sal v begheuen3625Goet name es beter na de doetDan .C M. scatte groetWasdom die met scanden wiesSalmen altoes achten verliesSalomon maect ons vroet3630Beter es een name goetDan een preciose vngentElder doet hi oec bekentBeter es een name goet ende fijnDan vele rijcheden sijn3635Gratie es beter menechfoutDan ziluer es ofte goutNoch seghet hi oec die wise manDat goede fame maken canDie deemsterheyt licht ende claer3640Sekerlijc dat es waerGoet name heeft dicwile zereDen meneghen ghehouden in sijn ereEnde claer ghemaect sijn donckerheytEnde in die scoenste voude gheleyt3645Daer bi versmaedt ghierecheytEnde doet dat die apostel seytPoghet altoes in uwen sinOm dat goeden name bringt inWant goeden name god weet3650Es een goet omme cleetEnde daer men onder mach deckenHarde vele diet wel can meckenSeyndi dese liede ouer zeeOm te kerene nemmermeer3655Sone verwindi nemmermeerDie scande noch die onnereWant wat si daden tuwer erenWildi tuwen scanden kerenSi hebben v sonder waen3660Harde grote ere ghedaenMettien dat si met allenTuwen wille sijn gheuallenNu wildi v ere verkerenIn scanden ende in oneren3665En hoert tuwer eren nietDat ghi hart sult wesen yetDen ghenen vroech noch spadeDie vallen in uwe ghenadeAl sijn si tuwen wille bleuen3670Ghi mocht hen sulke vonnesse gheuenSo ongherecht ende so felSi mochtent weder segghen welEnde met redenen dies ontgaenEnde soude die dinc dan gaen staen3675In quader poente dan te vorenSo haddi v ere verlorenEnde men dan segghen twarenDat die scouden v warenDalre quaetste dinc datmen vint3680Dats datmen doghet in arghe wintWant die des es ghewoneEs recht des duuels soneEnde oec beter niet een twintLieue here dit versint3685Na dien dat si v onnenDat si v gheuen hem verwonnenMet so groter oetmoedechedeSo gheeft v verwonnen medeSo hebdi .ij. victorien dan3690Dat seghet Seneca die wise manSalomon doet ons bekintDie sijns selfs begherte verwintVerwint een starke borch voerwaerDat te doen es harde swaerVan goedertierenheden ende van
ontfermherticheden......Lvij
3695DIe vrouwe metter goedertierenhedeHeeft die meeste ere vanden vredeAl segghic dat int ghemeneIu segt niet bi v alleneNoch bi uwer ghelike mede3700Die behoert ter middelhedeEn es coninc no hertogheNoch ander prince also hogheWilt hi sijn rike verhoedenHine moet leren oetmoede3705Ende saechte ende ghenadech wesenOfte sijn rike sal staen in vresenDaer om scrijft paulusTote tymotheus aldusGoedertierenheyt bouen al gaet3710Want god gheloeft hem dat verstaetDit leuen hier op ertrikeEnde daer na dleuen ewelikeCassidorus seghet oec die wise manDat die goedertierenheyt can3715Der princen rijcheyt verwarenSalomon seghet oec twarenDat die ontfermechedeEnde die waerheyt daer toe medeDen coninc bewaren scone3720Ende sere versieren sine croneEnde dat goedertierenheyt metSine crone in rasten setSeneca seghet dit woertDat nieman bat toe en hoert3725Goedertierenheyt ende oetmoetDant den coninc selue doetDat crancste dierken ende dat cleynste metDats die bie als ghi wel wetHare coninc en heeft gheen strale3730Om dat hem soetheyt toe hoert waleEnde sijn sonder wrakelecheytSeneca noch dit woert seytHi verwint qualijc dies ghetroutDie sijnre victorien berout3735Lieue here daer om biddic vDat ghi ontfermech wilt sijn nvIn v vonnesse dat ghi daerWt gheuen wilt also swaerSo dat v god wilt na desen3740Ynt leste vonnes ghenadech wesenSinte iacob die apostelScriuet in sine epistel welSo wie dat doet vonnesseSonder ontfermenesse sal hi3745Oec ghedoemt werden daer biAlse dit ghehoert heeft ende verstaenMellibeus antworde hi saenVan vrients troest ende radeVerhoghet herte vroech ende spade3750Daer bi willic gherne horenVwen raet wtuercorenEnde volghen uwer goedertierenheytGhelijc dat ghi nv hebt gheseytWant die hem niet en laet gheraden3755Valt dicke in scanden ende in scadenHoe die soene ghemaect waer.....
.lviij.
Nv es die dach meer no minDie gheset was te comene inDaer quamen si met goeder moeteViele mellibeus voer die voete3760Op haer knien met meneghen traneEnde spraken hem aldus aneLieue here wi sijn comen nvTuwen wille op ghenade van vAl ghereet tuwen ghebode3765Ende bidden v om godeEnde om uwer eren willeDat ghi v wrake houdt stilleEnde onse mesdaet wilt vergheuenWant daer staet aldus bescreuen3770So die mechteghe meer vergheeftSo hi meer moghentheden heeftDoen sprac die here mellibeusMet sijns wijfs rade aldusAl eest dat uwe houerdechede3775Mi heeft ghedaen also ledeMi dunct nochtan alsict verstaDatter mere oetmoet volghet naDaer bi willic uwen oetmoetAenscouwen oetmoet es so goet3780Dat gheen dinc op ertrike En es oetmoets ghelikeMine goedertierenheyt heeft vDaer toe bracht ende ghedwonghen nvDat ghi hebt ghekeert daer bi3785Vwen grammen moet van miVwen moet heeft mi ghedreuenDaer toe dat ic v wille vergheuenAldus can mi in waren dinghenOetmoet vele goets in bringhen3790Salomon seghet soete sprakenConnen vele vriende makenEnde harde tale die canTer gramscap wecken den manEnde saechte antworde weder3795Can gramscap legghen nederNoch es daer een auctoriteytNiet wel en wetic wie dat seytDbeghin van vrienscapen esWel spreken sijts ghewes3800Ende quaet spreken heeft inVan viantscapen dat beghinWant ic uwen groten rouweWel merke ende aenscouweSo willict v vergheuen al3805Om dat mi god vergheuen salWant uwen groten rouwe in desenSal uwe penitentie wesenEnde uwe grote oetmoedecheytVerwect mi ter ghenadecheyt3810So dat ic v al sonder waenVergheue dat ghi mi hebt mesdaenEnde hebt ontfaen mine gracie te hantDoen hief hise op metter hantEnde cussese aen haren mont3815Ende sprac aldus ter seluer stontGaet met payse met onsen heerEnde en mesdoet niet meerAldus schieden si doeIn beyden siden blide ende vroe3820Dit boec waert met mire pinenGhetracteert vten latineAl tandwerpen in die poertInt iaer na gods gheboertXiijC.xl. ende twee3825Te half aprille min no meeDaer menech scoen auctoriteytTroest raet wijsheyt in leytDiet dicwile lesen ende onthoudenHaer worde selen menechfouden3830Ende si selen oec sonder blijfTe bat varen aen ziele aen lijfGheloeft si god van hemelrikeNu segt amen ghemeynlike.Amen etcetera